Zamach 28 czerwca 1914 roku w Sarajewie na następcę tronu austriackiego, arcyksięcia Franciszka Ferdynanda były jedną z głównych przyczyn wybuchu I wojny światowej. 1 sierpnia 1914 roku cesarz Wilhelm II wypowiedział wojnę Rosji, z którą granica leżała nad Brynicą, a więc zaledwie kilkadziesiąt kilometrów od Bytomia. 3 sierpnia Niemcy wypowiedziały wojnę Francji, 4 sierpnia Wielka Brytania wypowiedziała wojnę Niemcom, zaś 6 sierpnia Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Rosji. W ciągu kilku dni rozgorzała w Europie wojna, która z biegiem czasu przekształciła się w wojnę ogólnoświatową, do której przystąpiły Stany Zjednoczone oraz Japonia. Tuż przed wybuchem wojny w całych Niemczech wprowadzono stan wojenny, z wszystkimi ograniczeniami i obostrzeniami dotyczącymi ludności cywilnej, ustalając między innymi ustalono ceny maksymalne na żywność, opał, oświetlenie oraz ogłaszając mobilizację powszechną.
Wybuch wojny światowej spowodował podział górnośląskich dóbr bytomskich Hencklów. Aby ograniczyć powstałe z tego powodu kłopoty, majątki Donnersmarcków zostały przekształcone w 1921 roku w spółkę prawa angielskiego „The Henckel von Donnersmarck –Beutchen Estates Limited”. Siedzibą spółki był Londyn, zaś zarząd dla dóbr pozostałych w Niemczech był w Bytomiu, a dla strony polskiej w Karłuszowcu, należących wówczas do Tarnowskich Gór. Wojna miała również ogromny wpływ na dzieje bytomskiego przemysłu. Gospodarka Cesarstwa Niemieckiego podczas wojny nie mogła sprawnie funkcjonować bez przemysłu węglowego i stalowego. Wzrost zamówień na węgiel kamienny, stal, koks przyczynił się do wzrostu poziomu produkcji na Górnym Śląsku, jak również w Bytomiu, jednak brak wykwalifikowanej siły roboczej, z powodu poboru do wojska powodował, że niektórym zakładom brakowało ludzi do pracy. Z tego względu zatrudniano młodocianych robotników, kobiety, robotników przymusowych, a nawet jeńców wojennych.
Wojna przyczyniła się również z powodu braku środków pieniężnych do ograniczenia inwestycji, jedynie ze względu na zapotrzebowanie na węgiel kamienny uruchamiano eksploatację węgla kamiennego na niższych pokładach, zaś w Bobrku doprowadzono do rozbudowy tamtejszej elektrowni. W ostatnich latach wojny (1917-1918) na Śląsku, jak również w Bytomiu dochodziło do coraz częstszych strajków, spowodowanych kryzysem politycznym, społecznym, gospodarczym, a do tego dochodziły uwidaczniające się konflikty narodowościowe między Niemcami a Polakami. W ostatnim roku wojny, w którym Niemcy ponosili coraz częstsze porażki na froncie zachodnim, spadły zamówienia, produkcja, płace, rosło w szybkim tempie bezrobocie, inflacja, a przez przedsiębiorstwa przetaczała się fala strajków.
Armia niemiecka, mimo że skupiona jedynie na walkach na froncie zachodnim po podpisaniu pokoju z Rosją 3 marca 1918 roku w Brześciu Litewskim, ponosiła latem 1918 roku klęski, które miały wpływ na zakończenie wojny. Przegrana 15 lipca wojsk niemieckich nad Marną, klęska wojsk austriackich na froncie wloskim, która doprowadziła do rozkładu Monarchii Austro-Węgierskiej, klęski Niemców w sierpniu i wrześniu na froncie zachodnim doprowadziły 5 października do rozpoczęcia rozmów na temat rozejmu z państwami Ententy. Zakończyły się one podpisaniem 11 listopada 1918 roku w lasach Compiegne w Rethondes rozejmu, który uważany jest za koniec I wojny światowej. Już w chwili podpisywania rozejmu w Niemczech panowała rewolucja, 9 listopada ogłoszono Niemcy republiką, a książę Maksymilian badeński ogłosił abdykację Wilhelma III. W wojnie trwającej prawie 5 lat, zginęło około 7 milionów żołnierzy niemieckich, w tym ponad 1400 żołnierzy pochodzących z Bytomia.
Tomasz Sanecki,
Bytom, 8 lutego 2013 r.
Artykuł przygotowany w oparciu o następujące źródła i opracowania:
Czubiński Antoni, Historia Powszechna XX wieku, Poznań 2003.
Drabina Jan, Historia Bytomia 1254-2000, Bytom 2000.
Frużyński Adam, Historia przemysłu górniczo-hutniczego w Bytomiu od początku XVIII wieku do roku 1939 [w:] Bytom i jego dziedzictwo w 750-lecie nadania praw miejskich, Katowice 2004.
Kuzio-Podrucki Arkadiusz, Henckel von Donnersmarckowie. Kariera i fortuna rodu, Bytom 2003.
Pajewski Janusz, Historia Powszechna 1871-1918, wyd. 10, Warszawa 2002.
Bytom w latach I wojny światowej 1914-1918
Wiedza o lokalnych wydarzeniach, bohaterach, całej przeszłości regionu i jego miejscu w wydarzeniach o szerszym zasięgu terytorialnym. Powstanie miasta, historia miast, lokacje i akty lokacyjne. Wiedza o społeczności lokalnej, złożoności struktury społecznej i kulturowej różnorodności.
-
- Posty: 171
- https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
- Rejestracja: 18 mar 2011, 17:39
Przejdź do
- Historia Polski
- ↳ Regulamin oraz ogłoszenia
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego
- ↳ Ziemie polskie przed przybyciem Słowian
- ↳ Plemiona słowiańskie na ziemiach polskich
- ↳ Kultura i wierzenia Słowian
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego ogólnie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Piastów
- ↳ Państwo pierwszych Piastów
- ↳ Polska dzielnicowa
- ↳ Zjednoczone Królestwo
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Piastów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Jagiellonów
- ↳ Rządy Andegawenów w Polsce
- ↳ Polityka wewnętrzna i przemiany ustrojowe
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Stosunki polsko-litewskie
- ↳ Konflikt polsko-krzyżacki
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Jagiellonów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska króli elekcyjnych
- ↳ Pierwsi władcy elekcyjni
- ↳ Wazowie na tronie polskim
- ↳ Wiśniowecki i Sobieski
- ↳ Sasi na tronie polskim
- ↳ Stanisław August Poniatowski
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Polska króli elekcyjnych ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami
- ↳ Epoka napoleońska
- ↳ Powstania
- ↳ I Wojna Światowa
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Życie polityczne na emigracji
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Ustrój, polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ II Wojna Światowa (1939-1945)
- ↳ Kampania wrześniowa
- ↳ Polacy na wojennych frontach
- ↳ Państwo podziemne i okupacja
- ↳ Powstanie Warszawskie
- ↳ Polityka, dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ II Wojna Światowa ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia PRL
- ↳ Wprowadzenie demokracji ludowej 1945-1956
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Opozycja i protesty w PRL
- ↳ Polityka, ustrój i dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia PRL ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia III Rzeczypospolitej
- ↳ Życie polityczne III RP
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Polska polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia III RP ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia Polski ogólnie
- ↳ Inne zagadnienia dotyczące historii Polski
- ↳ Alternatywna historia Polski
- ↳ Teksty źródłowe
- ↳ Zamki i pałace
- ↳ Tablice historyczne
- ↳ Słownik historyczny
- ↳ Drzewa genealogiczne
- ↳ Artykuły historyczne
- ↳ Historia lokalna
- ↳ Historia Polski na YouTube
- ↳ Ciekawostki historyczne na HistoriaPolski.eu
- ↳ Aktualności historyczne
- Działy specjalne powiązane z historią Polski
- ↳ Numizmatyka
- ↳ Heraldyka
- ↳ Archeologia Polski
- ↳ HistoriaPolski.eu for english users
- Recenzje
- ↳ Książki historyczne
- ↳ Filmy historyczne
- ↳ Gry komputerowe
- ↳ Strony internetowe o historii Polski
- ↳ Wolna Polska - prawdziwe informacje
- Pozostałe sekcje
- ↳ Hyde Park
- ↳ Pomoc dla użytkowników
- ↳ KONKURSY, PLEBISCYTY, QUIZY
- ↳ Humor
- Zaprzyjaźnione strony
- ↳ Artur Rogóż - Złote Finanse
- ↳ Serwis www.kliniska.com
- ↳ Wydawnictwo Bellona
- ↳ Polskie Dzieje - Historia Polski w Internecie
- ↳ Godło.pl
- ↳ II WOJNA ŚWIATOWA - największa baza danych dotyczących światowego konfliktu
- ↳ Nieznana historia
- ↳ Archiwa historyczne Videofact po polsku
- ↳ DENARY Władców Polski. Najstarsze polskie monety
- ↳ Historyczne bitwy
- ↳ historia-news.pl
- ↳ Ale Historia
- ↳ Forum Historyczne - historyk.eu
- ↳ Temida i Klio - historia prawa
- ↳ Wlochy.edu.pl: Włochy - Portal edukacyjno informacyjny
- ↳ Porty lotnicze i informacje o portach lotniczych
- ↳ historiami.pl Historia, tajemnice, opowieści, zagadki, fakty