Kallimach ocena postaci

Dynastia Jagiellonów władała państwem polsko-litewskim przez następne dwieście lat, tworząc w pewnym momencie (II połowa XV wieku) jedno z największych imperiów europejskich - Jagiellonowie rządzili w Polsce, na Litwie, w Czechach i na Węgrzech.
Adambik
Posty: 497
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 lis 2010, 22:41

Kallimach ocena postaci

Post autor: Adambik »

Kallimach naprawdę nazywał się Filippo Buonaccorsi. Urodzony w San Gimignano w Toskanii w 1437r. , kształcił się we Florencji i w Wenecji, a następnie przeniósł się do Rzymu, gdzie brał udział w spotkaniach tamtejszej Akademii. W 1468 roku został wraz z innymi członkami Akademii oskarżony o przygotowywanie spisku przeciwko papieżowi Pawłowi II, za co musiał uchodzić z Italii. Długą drogę poprzez Neapol, Kretę, Cypr, Konstantynopol zakończył w Polsce, gdzie znalazł protektora w osobie arcybiskupa lwowskiego Grzegorza z Sanoka. Od początku lat 70-ych zaangażował się w życie środowiska krakowskiego (uniwersytet i dwór królewski) i pomimo amnestii dla spiskowców z 1471 roku zdecydował się pozostać w Polsce. Być może wpływ na ten wybór miały perspektywy, które otworzył dla niego Kazimierz Jagiellończyk, mianując go sekretarzem królewskim, a także wychowawcą swoich synów (choć ta druga rola była dość krótkotrwała i chyba przykłada się do niej często zbyt wielką wagę). Moim skromnym zdaniem toskański humanista zrozumiał, że w Italii byłby pewnie zaledwie jednym z wielu literatów, podczas gdy w Polsce był cenionym na dworze królewskim specjalistą, prekursorem nowej humanistycznej mody. Trudno chyba bowiem inaczej tłumaczyć wybór zimnej, nieznanej i dość siermiężnej (słowo to stosuję nie w sensie kwalifikacyjnym, ale raczej opisowym) wówczas Polski na drugą ojczyznę (tu czekam na Wasze opinie i uwagi). Kallimach wielokrotnie brał udział w zagranicznych misjach dyplomatycznych, był też autorem utworów historyczno-biograficznych oraz poetyckich.
Postać Kallimacha i jego znaczenie dla Polski są zazwyczaj oceniane dwutorowo. Z jednej strony trudno zaprzeczyć, że jego obecność w Polsce przyczyniła się do propagowania i rozwoju prądów renesansowych na wielu polach (literatura, dyplomacja, polityka). Z drugiej, już od najwcześniejszych lat po jego śmierci mamy do czynienia z tzw. "czarną legendą" Kallimacha w Polsce. Chodzi mianowicie o "Rady Kallimachowe", utwór krótki o charakterze memoriału, przypisywany właśnie toskańskiemu humaniście, który nie zachował się w oryginale a jedynie w późniejszych odpisach, których redakcje nie są identyczne. W skrócie mówiąc jest to zbiór pomysłów na rządzenie krajem dość daleki od ideałów "złotej wolności szlacheckiej", w którym władca zachęcany jest do sprawowania władzy absolutnej stosując wszystkie możliwe środki, nawet truciznę. Kallimach właśnie, jako były mentor synów Kazimierza, był posądzany o zgubny wpływ na Olbrachta i jego politykę (chodziło zwłaszcza o niesławną wyprawę mołdawską znaną z powiedzenia "Za króla Olbrachta wyginęła szlachta". Szesnastowieczni pisarze tacy jak Kromer czy Modrzewski w mniej lub bardziej jasny sposób sugerowali, że wyprawa była inspirowana przez Kallimacha, który w ten sposób chciał doprowadzić do przetrzebienia szlachty i wzmocnienia tym samym pozycji króla).
Na tym kończę ten opis i zwracam się do Was z pytaniem: jak Wy oceniacie postać Kallimacha? Na ile ważna była to postać dla naszej kultury i dla naszych dziejów? Co sądzicie o jego "czarnej legendzie". Pozdrawiam.
stach
Posty: 496
Rejestracja: 19 cze 2010, 03:48

Re: Kallimach ocena postaci

Post autor: stach »

Niewątpliwie Filippo miał bardzo bujny żywot. Należał też wraz z innymi polskimi twórcami tego okresu i profesorami Akademii Krakowskiej do Sodalitas Litteraria Vistulana, założonego ongi przez mojego ukochanego Konrada Celtisa. Dziełem Kallimacha jest także żywot kardynała Zbigniewa Oleśnickiego oraz swojego protektora, Grzegorza z Sanoka. A w krakowskim kościele Dominikanów w prezbiterium po wschodniej stronie od wejścia na krużganki znajduje się Jego epitafium zaprojektowane przez Wita Swosza, a odlane w pracowni Piotra Vischera w Norymberdze.
Jeśli chodzi o ocenę wpływu Kallimacha na polską kulturę, myślę, że była ona w istocie znaczna (gł. w zakresie poezji i humanizmu jako prądu), ale też zdaje mi się, że nie należy jej przeceniać – czas polskiego humanizmu, można powiedzieć, zaczął się już nieco wcześniej (imho już na soborze w Konstancji - a zwłaszcza tezy Pawła Włodkowica O władzy papieża i cesarza względem niewiernych), a jego właściwy rozwój nadszedł wraz z XVI w. (Rej i insi).
historyk
Posty: 331
Rejestracja: 19 lis 2010, 20:35

Re: Kallimach ocena postaci

Post autor: historyk »

Jeszcze warto nadmienić, że Kallimach w imieniu króla polskiego działał w misjach dyplomatycznych - posłował w l. 1476-77 do Wenecji (2 raz w 1486) i Rzymu (!już nie było papieża, przeciw któremu spiskował), także do Austrii, Pragi, jak i Turcji w 1487 r. Niestety podobno służył też interesom Republiki Weneckiej... Jeśli chodzi o ocenę jego działalności politycznej, nie odniósł większych sukcesów, nie można jednak mu odmówić świadomości pewnego roźdzwięku między sytuacją polityczną we Włoszech i w Polsce, gdzie władza monarchy była w pewnie sposób ograniczona żądaniami szlachty i rosnącymi wpływami Sejmu. Stąd też zapewne narodziły sie słynne Rady Kallimachowe.
Adambik
Posty: 497
Rejestracja: 24 lis 2010, 22:41

Re: Kallimach ocena postaci

Post autor: Adambik »

W latach 60-ych Józef Garbacik, autor, który Buonaccorsiemu poświęcił wiele lat swego życia, wydał nieznane dokumenty dotyczące misji dyplomatycznych m.in. Kallimacha, które odnalazł w archiwach jugosłowiańskich (tzw. kodeks zagrzebski).
stach
Posty: 496
Rejestracja: 19 cze 2010, 03:48

Re: Kallimach ocena postaci

Post autor: stach »

Adambik pisze:W latach 60-ych Józef Garbacik, autor, który Buonaccorsiemu poświęcił wiele lat swego życia, wydał nieznane dokumenty dotyczące misji dyplomatycznych m.in. Kallimacha, które odnalazł w archiwach jugosłowiańskich (tzw. kodeks zagrzebski).

J. Garbacik (oprac.), Materiały do dziejów dyplomacji polskiej z lat 1486-1516, Ossolineum, Wrocław 1966. Pierwsze przytoczone tam dokumenty dotyczą służby dyplomatycznej Kallimacha (jak dobrze pamiętam, są tam też na wklejkach fotoreprodukcje jego własnoręcznych notatek).
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Re: Kallimach ocena postaci

Post autor: Artur Rogóż »

Odnawiam dyskusję :-)
ODPOWIEDZ

Wróć do „Polska Jagiellonów ogólnie”