Zdeszyfrować Geografa Bawarskiego

Na ziemiach polskich początkowo podstawową komórką społeczną była rodzina wraz z krewnymi. Grupa rodzin z danego terytorium tworzyła małą społeczność zwaną opolem. Opola z poszczególnych terenów (zazwyczaj oddzielonych od siebie barierami naturalnymi jak rzeki, góry czy bory) tworzyły plemiona (np. Polanie, Wiślanie, Bobrzanie, Goplanie itp.). Na co dzień opolem zarządzał wiec plemienny, który w razie zagrożenia wybierał dowódcę (księcia lub wojewodę). Z czasem jednak tymczasowi wodzowie chcieli utrzymać władzę nad coraz liczniejszymi wspólnotami. Właśnie ich ambicje przyczyniły się do jednoczenia całych plemion we wspólnoty.
Otton III
Moderator
Posty: 524
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 10 paź 2010, 17:48

Zdeszyfrować Geografa Bawarskiego

Post autor: Otton III »

W tym temacie postaramy się zdeszyfrować nazwy plemion zawartych w dokumencie anonimowego wschodniofrankijskiego mnicha, znanego jako Geograf Bawarski (manuskrypt powstał ok. 845 roku i zawiera spis plemion słowiańskich [i liczby ich grodów] które zamieszkiwały tereny na wschód w połowie IX wieku). Znamy dużą cześć wymienionych przez Geografa plemion, w tym wiele z dzisiejszych ziem polskich. Niemniej spora grupa etnonimów jest przedmiotem sporu. Zapraszam do dyskusji.
stach
Posty: 496
Rejestracja: 19 cze 2010, 03:48

Re: Zdeszyfrować Geografa Bawarskiego

Post autor: stach »

Dodam mapki plemion z rosyjskiej strony - http://histline.narod.ru/bav-geogr.htm:

Obrazek
Obrazek
ziomeka
Posty: 443
Rejestracja: 01 cze 2010, 03:37

Re: Zdeszyfrować Geografa Bawarskiego

Post autor: ziomeka »

(56) Głubczyce, lub Głąbczyce - niewielkie plemię polskie osiadłe w IX-X wieku na południowym pograniczu śląsko-czeskim w rejonie dzisiejszych Głubczyc. Wg przekazu Geografa Bawarskiego ich nazwa oznacza tyle co "Głupie Głowy" (Lupiglaa) i umiejscawia ich na szlaku z Pragi czeskiej na północ i północny wschód.

(50)
Łużyczanie: Serbołużyczanie, Łużyczanie, Serbowie łużyccy to naród słowiański, zamieszkujący Łużyce, ziemie leżące na terytorium Niemiec i Polski.
We wczesnym średniowieczu Serbołużyczanie zajmowali cały region rozciągający się między Nysą Łużycką a Salą. W X wieku Łużyce i Milsko stają się terenem ekspansji niemieckiej i w roku 963 zostają pobite przez Gerona, margrabiego Marchii Wschodniej. Za panowania Bolesława I Chrobrego do 1018 we władaniu polskim. Następnie w latach 1376-1635 ponownie w obrębie Cesarstwa, we władaniu czeskich Luksemburgów (część składowa tzw. Korony św. Wacława), saskim i pruskim (północna część po rozbiorze Saksonii w 1815). W toku walk z plemionami germańskimi, a później z Niemcami, plemiona te zostały podbite w X-XII wieku.

(35) chestnenkovsa.narod.ru/zeriuani.html
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Re: Zdeszyfrować Geografa Bawarskiego

Post autor: Artur Rogóż »

Wysłałem posta do innego tematu - poprawka :-)
(32) Chorwaci (plemiona słowiańskie) - osiadli na zachodnich Bałkanach, żyli w strefie, o którą rywalizowało Bizancjum i Frankowie. W czasach Karola Wielkiego zwierzchnictwo frankijskie nad częścią obszarów chorwackich zaowocowało przyjęciem przez ten lud chrztu w obrządku łacińskim. Zjednoczenie Chorwatów nastąpiło na początku X wieku, ale ich państwo już w drugiej połowie XI wieku zostało podporządkowane Węgrom.

(23) Siewierzanie - plemię słowiańskie zaliczane do plemion wschodnich. Zamieszkiwali nad rzekami: Desną, Sejmem i Sułą.

(18) Goplanie - hipotetyczne plemię słowiańskie zamieszkujące okolice Pojezierza Wielkopolskiego i jeziora Gopło na Kujawach.
Ostatnio wysunięto przypuszczenie, że nazwa "Glopeani" oznacza nie plemię Goplan, a plemię Glapian zamieszkałe nad górną Wartą i środkową Prosną, co ma znajdować potwierdzenie w tamtejszych nazwach miejscowych typu Glapieniec, Glapiniec pochodzących być może od słowa Glapa - wrona. Lokalizacja Glopeani nad Gopłem powstała w wyniku zasugerowania się badaczy przekazami z "Kroniki Wielkopolskiej" umiejscawiającymi pierwotną stolicę Polan w Kruszwicy oraz faktem, że Geograf Bawarski Polan nie wymienił w swym spisie. Nad tej podstawie przypuszcza się, że Goplanie panowali wówczas nad Polanami i Gnieznem, natomiast ich władca Popiel bądź Pąpil był naczelnikiem Goplan, obalonym przez Polan na drodze przewrotu. Na tronie, niezależnego już od Goplan,Gniezna zasiadł syn Piasta lub raczej Pazta - Ziemowit.Niestety dane archeologiczne są niejednoznaczne. Potwierdzają co prawda istnienie potężnego centrum osadniczego na Kujawach w okolicach Gopła, jednak wykopaliska w Kruszwicy nie potwierdziły istnienia tam w VIII-IX wieku potężnego ośrodka grodowo-plemiennego. Po owych Goplanach kujawskich nie pozostał zaden uchwytny ślad w nazewnictwie miejscowym oraz świadomości historycznej. Jeśli zaś chodzi o naturę
przewrotu w wyniku którego obalono Popiela to istnieją odrębne koncepcje - połabska oraz wielkomorawska.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Re: Zdeszyfrować Geografa Bawarskiego

Post autor: Artur Rogóż »

Posługiwałem się analizą Henryka Łowmiańskiego, ale wyczytać można:
Ostatnio wysunięto też przypuszczenie, że nazwa "Glopeani" oznacza nie plemię Goplan, a plemię Glapian zamieszkałe nad górną Wartą i środkową Prosną, co ma znajdować potwierdzenie w tamtejszych nazwach miejscowych typu Glapieniec, Glapiniec pochodzących być może od słowa Glapa - wrona

Badania archeologiczne przeprowadzone w ostatnich latach nie potwierdzają istnienia samodzielnego plemienia w rejonie Gopła, a tamtejsze skupisko osadnicze zaliczają do ziemi gnieźnieńskiej.
Otton III
Moderator
Posty: 524
Rejestracja: 10 paź 2010, 17:48

Re: Zdeszyfrować Geografa Bawarskiego

Post autor: Otton III »

Coś tam wykombinowałem, lecz nie wiem, czy poprawnie:
Co do opisu plemienia Sittici - "regio immensa populis et orbibus munitissimis" - to chyba oznacza królestwo ludne i miasta niezliczone,
Co do opisu Zeriuani - "quod tantum est regnum, ut ex eo cuncte genetes Sclauorum exorte sint et originem, sicut affirmant, ducant" - to może oznacza królestwo, od którego biorą swój rodowód wszystkie inne plemiona słowiańskie.
W opisach plemion Stadici i Attorozi widnieją zbliżone łacińskie słowa: populousque oraz populus, które z pewnością oznaczają ludność, ale reszty nie wiem.

Jeśli coś pomyliłem przy tłumaczeniu opisu plemion Sittici i Zeriuani to proszę o sprostowanie, zaś jednocześnie proszę o pomoc w przetłumaczeniu podkreślonych w poprzednich postach części zdań opisujących plemiona: Glopeani, Stadici i Attorozi.

Czy może ktoś ustosunkować się co do moich spostrzeżeń odnośnie tematu?
Husarz
Posty: 803
Rejestracja: 31 paź 2010, 04:37

Re: Zdeszyfrować Geografa Bawarskiego

Post autor: Husarz »

Jako ciekawostkę dodaję oryginał Geografa Bawarskiego - najbardziej kontrowersyjne źródło dotyczące plemion słowiańskich, spisane prawdopodobnie w dwóch etapach, począwszy od połowy IXw.:
4k73me2.jpg
4k73me2.jpg (221.14 KiB) Przejrzano 4413 razy
ODPOWIEDZ

Wróć do „Plemiona słowiańskie na ziemiach polskich”