Księstwo Warszawskie – zalążek odbudowanego państwa

Wśród ważnych spraw epoki napoleońskiej wybitne miejsce, choć nie naczelne, zajmowała bez wątpienia sprawa polska. Stanowiła jeden z najbardziej aktualnych i specyficznych problemów w ówczesnych przemianach polityczno – społecznych, a zwłaszcza w europejskiej polityce międzynarodowej.
W wyniku kolejnych rozbiorów ziemie Rzeczypospolitej zostały podzielone między trzech zaborców. Niemal natychmiast po III rozbiorze powstały pierwsze organizacje spiskowe, mające na celu odzyskanie niepodległości. W 1796 roku podpisano w Krakowie tajny akt konfederacji, która zapowiadała walkę z trzema zaborcami w łączności z narodem francuskim.
Warka
Posty: 1570
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 16 paź 2010, 03:38

Księstwo Warszawskie – zalążek odbudowanego państwa

Post autor: Warka »

Księstwo Warszawskie – zalążek odbudowanego państwa

Księstwo Warszawskie utworzone zostało w 1807 roku. Powstało ono na mocy traktatu w Tylży zawartego pomiędzy Francją Napoleona I a Rosją Aleksandra I. Księstwo Warszawskie utworzone zostało z ziem polskich drugiego i trzeciego zaboru pruskiego. Na panującego wybrano króla saskiego Fryderyka Augusta. W tym momencie obszar księstwa wynosił 104 tys. km kwadratowych a liczba mieszkańców wynosiła 2,6 mln. Księstwo dzieliło się na 6 departamentów( warszawski, poznański, bydgoski, kaliski, łomżyński i płocki) oraz 60 powiatów. Konstytucja, wzorowana na konstytucji francuskiej, nadana została 22 lipca 1807 roku przez Napoleona w Dreźnie.

Księstwo zorganizowane zostało w postaci monarchii konstytucyjnej. Władca posiadał pełną władzę wykonawczą. Dysponował też prawem inicjatywy ustawodawczej, mianował członków senatu oraz zarządzał wybory do izby poselskiej. Jako organ doradczy króla powstała Rada Stanu przejęta z modelu francuskiego Składała się ona przede wszystkim z ministrów. Posiadała funkcje administracyjne i sądownictwa administracyjnego . Opracowywała także projekty praw wydawanych przez króla. Siłą rzeczy ograniczało to rolę sejmu, który miał być zwoływany co dwa lata na dwa tygodnie w celu przedyskutowania i przyjęcia projektów wysuniętych przez Radę Stanu. Sejm Księstwa składał się z izby pierwszej czyli senatorskiej oraz z izby drugiej poselskiej. Kompetencje sejmu ograniczone były do ustawodawstwa w zakresie podatkowym, wprowadzanie zmian w zakresie cywilnym i karnym.

W 1809 roku wybuchła wojna między Francją a Austrią. Austria poniosła w niej klęskę. Na mocy pokoju wiedeńskiego ( 14.X ) Księstwo Warszawskie otrzymało ziemie zabrane przez Austrię w trzecim rozbiorze a więc Lubelszczyznę, Kraków i Galicję wschodnią. Nowe tereny podzielono na cztery departamenty: krakowski, radomski, siedlecki i lubelski. Obszar Księstwa wzrósł do 151 000 km kwadratowych a ludność do 4,3 mln.

Jeśli chodzi o sytuację gospodarczą to nie była ona łatwa. Mimo to następuje znaczny rozwój przemysłu włókienniczego, głównie w zachodniej Wielkopolsce. W miarę dobrze prosperowało sukiennictwo, nastawione głownie na handel z Rosją oraz na potrzeby rosnącej armii. Sukiennictwo swój rozwój zawdzięcza głównie temu, że posiadacze ziemscy zaczęli zajmować się hodowlą głównie owiec, co sprawiło, że niepotrzebny stał się import z zagranicy. Z innych dziedzin rolnictwa rozwinęły się także gorzelnictwo i browarnictwo. W związku z rosnącymi potrzebami armii ożywiła się produkcja górniczo-hutnicza.

Rozbudowa i utrzymanie armii pociągały za sobą olbrzymie kwoty. Na początku Księstwo zobowiązane było (przez Napoleona) do utrzymania 30 tysięcznej armii. Od roku 1809 liczba ta została podwojona by w roku 1812 osiągnąć niemal 100 tysięcy. Armia opierała się na powszechnym poborze. W drodze losowania wybierano rekruta do 6-letniej służby wojskowej, spośród wszystkich mężczyzn w wieku od 20 do 28 lat. Żołnierzy rekrutowano głównie z chłopów gdyż bogatsze warstwy mogły się wykupić od tego obowiązku.

W 1812 roku Francja i Rosja znalazły się w stanie wojny. Półmilionowa armia Napoleona( w tym prawie100 tysięcy wojsk Księstwa) przemaszerowała przez Księstwo i po przekroczeniu rzeki Niemen ( graniczna rzeka między Księstwem a Rosją ) wkroczyła do Rosji. Wojska Księstwa miały znaczny udział w kampanii rosyjskiej. Wykazały się w bitwach pod Smoleńskiem, Borodino oraz podczas powrotnej przeprawy przez rzekę Berezynę. Wojna z Rosją zakończyła się dla Francji klęską. Siłą rzeczy spowodowało to również klęskę uzależnionego od Francji Księstwa Warszawskiego. Armia poniosła ogromne straty. Do kraju powróciło zaledwie 24. tysiące żołnierzy. Nie była to siła zdolna do powstrzymania podążających za Napoleonem Rosjan. Wojska rosyjskie wkroczyły do Księstwa w styczniu 1813 roku. Ostateczna jednak decyzja o losach Księstwa podjęta została na Kongresie Wiedeńskim ( 1814-15).

Zwycięskie państwa tzn. Rosja, Prusy, Austria i Anglia zadecydowały o podziale ziem Księstwa Warszawskiego. Prusy otrzymały departamenty poznański i bydgoski oraz miasta Gdańsk i Toruń. Austria otrzymywała obwód tarnopolski i Wieliczkę z jej kopalniami soli ( tzw. saliny ). Kraków stał się wolnym miastem pod opieką trzech sąsiednich państw czyli Rosji, Prus i Austrii. Reszta terenów już jako Królestwo Polskie miała być związana konstytucją i osobą monarchy ( car Rosji był jednocześnie królem Królestwa Polskiego ) z cesarstwem rosyjskim.

Podsumowując, Księstwo Warszawskie istniało zaledwie 8 lat. Było w swym istnieniu bardzo uzależnione od Francji napoleońskiej. To przez Napoleona zostało utworzone i to wraz z jego klęską przestało istnieć. Był to jednak okres znacznego ożywienia gospodarki. Przemysł sukienniczy i górniczo-hutniczy stał na dobrym poziomie. Było to jednak wynikiem zapotrzebowania rosnącej armii. Taki był więc cel utworzenia Księstwa. Napoleon potrzebował w Europie wschodniej swego rodzaju zaplecza i bazy wypadowej w kierunku Rosji.
Warka
Posty: 1570
Rejestracja: 16 paź 2010, 03:38

Re: Księstwo Warszawskie – zalążek odbudowanego państwa

Post autor: Warka »

W grudniu 1805 r. Napoleon ze swoją armią pokonał pod Austerlitz wojska austro-rosyjskie. Napoleon zawarł pokój z Austrią. Wówczas to zagrożone wojną Prusy rozpoczęły przygotowania wojenne. Pomocy Prusom udzieliła Rosja. W 1806 r. wybuchła kolejna wojna, wojna do której państwo pruskie ze względu na kryzys gospodarczy nie mogło się dobrze przygotować.
14 października 1806 r. doszło do dwóch bitew pod Jeną i Auerstadt, w których armia pruska właściwie przestała istnieć, została rozbita. Wojska napoleońskie wkroczyły do Berlina. Napoleon utworzył Związek Reński tych państw niemieckich, które były z nim sprzymierzone, czy też były zmuszone do tego by być po jego stronie. Napoleon zamierzał zakończyć wojnę z Prusami, nie zamierzał wcale iść dalej. Natomiast aby uzyskać jak najkorzystniejsze warunki pokoju z Prusami postanowił wykorzystać kartę polską. Celem Napoleona nie było powołanie żadnego państwa polskiego. Niemniej jednak Napoleon wezwał generała Jana Henryka Dąbrowskiego i polecił mu wydać odezwę do Polaków, odezwę która miała sprawić, że Polacy chwycą za broń. Napoleon mówił, że od postawy Polaków na terenie zaborów zależą dalsze posunięcia francuskie. Powiedział wówczas, że „zobaczy, czy Polacy godni są być narodem”. Do Berlina Napole on wezwał także już podeszłego w latach Tadeusza Kościuszkę, bohatera insurekcji, ale Kościuszko przewidział, że celem Napoleona jest jedynie wykorzystanie Polaków. Dlatego Kościuszko odmówił poparcia Napoleonowi. Ściślej mówiąc Tadeusz Kościuszko postawił warunki Napoleonowi, których ten nie był w stanie spełnić. Po pierwsze Kościuszko w zamian za poparcie, za nakłonienie Polaków do powstania, zażądał od Napoleona przywrócenia Polski w granicach przedrozbiorowych, po drugie zażądał stworzenia takiego ustroju w odrodzonej Polsce, który byłby podobny do ustroju angielskiego, po trzecie zażądał, aby chłopi bezrolni otrzymali ziemie. Żadnego z tych warunków Napoleon spełnić nie chciał - pierwszego - ponieważ nie zależało mu na utworzeniu w Europie takiego państwa jakim była Rzeczpospolita, poza tym groziło to wojną z Rosją, do której Napoleon nie był jeszcze przygotowany. Drugiego warunku nie mógł spełnić ponieważ był Francuzem i ustrój francuski był sprzeczny z ustrojem panującym w Anglii. Trzeciego warunku także Napoleon nie mógł spełnić, ponieważ ten warunek był bardziej uzależniony od panów polskich, aniżeli od Napoleona. Kościuszko postawił warunki nie do spełnienia i w ten sposób odmówił poparcia. Armia Napoleona wkraczająca na tereny zaboru pruskiego była owacyjnie witana przez Polaków, z rezerwą odnosili się do niej jedynie przedstawiciele najbogatszego ziemiaństwa, arystokracji. Pokój jaki Napoleon zawarł z Austrią został bardzo szybko zerwany. Dąbrowski ogłosił zgodnie z wolą Napoleona pobór do wojska. Jeden chłop miał być wcielony do armii z tzw. 10 dymów czyli jeden z dziesięciu domostw. Ta odezwa Dąbrowskiego w wyniku zagrożenia nową wojną bardzo Napoleonowi odpowiadała. W styczniu 1807 r. Napoleon powołał w Warszawie Komisję Rządzącą, komisję która miała stać się zaczątkiem rządu. Składała się ona z 7 osób. Prezydencję Komisji Rządzącej objął marszałek sejmu Stanisław Małachowski. Powstało 5 ministerstw, którymi kierować miało 5 dyrektorów. Było to ministerstwo spraw wewnętrznych, ministerstwo sprawiedliwości, ministerstwo skarbu, ministerstwo policji i ministerstwo wojska. Tym ostatnim ministerstwem kierować miał Józef Poniatowski. Wiosną 1807 r., a właściwie już w lutym powołanych zostało pod broń 30 tys. ludzi. Chrztem bojowym dla oddziałów polskich była bitwa z wojskiem pruskim już w lutym. Kilka miesięcy trwało oblężenie Gdańska. Natomiast armia napoleońska pod Friedlandem w czerwcu 1807 r. zadała klęskę armii rosyjskiej. Ta klęska sprawiła, że car Aleksander I poprosił o pokój. Car Aleksander I i N apoleon uzgodnili nowy podział sił w Europie. 7 lipca 1807 r. podpisany został traktat pokojowy w Tylży. Układ ten był układem o charakterze zaczepnym, wiązał się z wojną z Anglią, obie strony zobowiązywały się do udzielenia sobie pomocy w razie jakiegokolwiek konfliktu z państwem europejskim. Do tego sojuszu miała być wciągnięta Austria, która miała wypowiedzieć wojnę Anglii i odwołać swego ambasadora. Układ miał charakter tajny. W tym układzie z Tylży podjęto także sprawę polską. Cesarz godził się na utworzenie z ziem zabranym Prusom Księstwa Warszawskiego - pomiędzy Wartą a Niemnem. Ale Napoleon był gotów oddać ten teren Rosji, w zamian za całkowitą likwidację państwa pruskiego. Jest to kolejne potwierdzenie, że Napoleon posługiwał się kartą polską, ale wcale nie zależało mu na jakimkolwiek państwie polskim. Co więcej, można powiedzieć, że zostało ustalone iż w nazwie nowego państwa nie pojawi się słowo: „polskie”. Przy Prusach pozostała znaczna część Pomorza, Gdańsk natomiast utrzymał statut wolnego miasta, w którym stacjonowała francuska załoga. Realizacja w taki sposób idei państwa polskiego spotkała się z dużym rozczarowaniem ze strony polskiej. Było to dla wielu niezrozumiałe, tym bardziej, że żołnierze napoleońscy w Księstwie Warszawskim zachowywali się jak na terytorium wroga. Była to okupacja francuska. Koła rządzące kierowały do Napoleona prośby dotyczące ustroju Księstwa Warszawskiego chciały, by Napoleon przywrócił ustrój, który zakładała Konstytucja 3 Maja. Stronnictwa radykalne chciały dalszych reform, dalej idących. Natomiast Napoleon nie liczył się w ogóle ze stanowiskiem strony polskiej. Przedstawiciele Komisji Rządzącej zostali wezwani do Drezna gdzie została im właściwie podyktowana konstytucja. r22 lipca 1807. Napoleon dokument podpisał, a przedstawicielom strony polskiej został wręczony dnia następnego, kiedy Napoleon już Drezno opuścił. Ustrój Księstwa Warszawskiego wzorowany był na ustroju francuskim. Konstytucja znosiła różnice stanowe, powołany został nowy rząd. Prawa wyborcze otrzymywali przedstawiciele szlachty, mieszczaństwa oraz niektórych zawodów. Izba poselska miała się składać ze stu osób, z czego 60 wybieranych na sejmikach szlacheckich, a 40 przez zgromadzenia gminne czyli miejskie. Na czele Księstwa stał król saski, który miał prawo inicjatywy ustawodawczej, posiadał pełnię władzy wykonawczej, powoływał i mianował ministrów, ministrowie byli całkowicie zależni od niego. Wszyscy ministrowie razem tworzyli Radę Stanu, która oprócz władzy wykonawczej miała także pełnie władzy sądowniczej. To Rada Stanu przygotowywała projekty ustaw. Sejm miał uchwalać ustawy, dyskutować nad nimi, miał zbierać się co 2 lata na dwa tygodnie. Sejm był sejmem dwuizbowym. W senacie zasiadali biskupi, wojewodowie i kasztelanowie dożywotnio mianowani przez króla. Wszelkie urzędy były zarezerwowane dla mieszkańców Księstwa. Dokumenty, wszelkie akta urzędowe miały być spisywane w języku polskim. Księstwo nie posiadało pełnej samodzielności, szczególnie w dwóch dziedzinach. Nie mogło prowadzić samodzielnie polityki zagranicznej, która była domeną króla saskiego, a ten jako należący do Związku Reńskiego był całkowicie podporządkowany Napoleonowi. Podobnie wyglądała sytuacja z wojskiem. Król saski był zwierzchnikiem wojska. Księstwo Warszawskie liczyło 104 tys. km2., zamieszkane było przez niecałe 3 mln ludzi. Podzielono je na sześć departamentów: warszawski, kaliski, bydgoski, płocki, poznański i łomżyński. Później te departamenty dzielono na powiaty. Napoleon przekazał polskie majątki ziemskie kilku swoim generałom, co umniejszyło dochody Księstwa o blisko 20%. Następnie Napoleon zgłosił pretensje do wierzytelności pruskich, które były ulokowane na hipotekach dóbr znajdujących się w Księstwie Warszawskim, sumy te przejął Napoleon jako zdobycz wojenną. Księstwo Warszawskie stało się dłużnikiem Napoleona. Musiało spłacić to, co znajdowało się na hipotece, a były to długi na sumę 46 mln franków. Napoleon zmniejszył ten dług do 21 mln i Księstwo miało go spłacić w ciągu 4 lat. Ponieważ rokowania w tej sprawie toczyły się w Bayonne /dzisiaj kraj Basków - Francja/ dlatego mówi się o bajońskich sumach. Przez cały czas swego istnienia Księstwo zależne było finansowo od Francji. Jednym ze sposobów w jaki Księstwo wypłacało się Napoleonowi ze swoich długów było dostarczanie mięsa armatniego dla armii francuskiej. Trzy najlepsze pułki Księstwa znalazły się w Hiszpanii, gdzie walczyły po stronie francuskiej, by podporządkować Hiszpanię Francji. W Księstwie została zniesiona niewola chłopów. Chłop mógł opuścić teraz swoją ziemię, ale mógł być z niej także usunięty przez pana. Opuszczając ziemię chłop musiał oddać swojemu panu jego własność, czyli zabudowania, żywy inwentarz, wszelkie narzędzia pracy i musiał zasiać pole. Dziedzic stawał się właścicielem osady chłopskiej. Ten zapis konstytucji dawał chłopu wybór taki, że mógł odejść ze wsi z gołymi rękami pozbawiony wszystkiego lub też przyjąć warunki które mu podyktował pan i godzić się na wszystko. Jesienią 1807 r. powstał rząd Księstwa. Prezesem Rady Ministrów został Stanisław Potocki. Ministrem sprawiedliwości został Feliks Łubieński, natomiast ministrem wojny został książę Józef Poniatowski. W 1809 r. po raz pierwszy zebrał się sejm Księstwa, który uchwalił wszelkie przedłożenia podatkowe, uchwalił także zapisy związane z prawem karnym Księstwa. Bezpośrednio po tej sesji sejmu doszło do wojny z Austrią. Ponieważ Napoleon w tym czasie walczył w Hiszpanii, Austria postanowiła wykorzystać sytuację i zaatakować Księstwo. Przeciwko Księstwu zostały skierowane oddziały na czele których stanął książę Ferdynand. 19 kwietnia 1809 r. doszło do bitwy pod Raszynem. Bitwa trwała 6 godzin i wojska polskie wycofały się do Warszawy, a Warszawa bez walki została poddana Austriakom. Natomiast armia polska widząc, że w otwartym polu nie jest w stanie walczyć z armią austriacką postanowiła zaatakować Austrię w Galicji. Bez walki oddziały księcia Józefa zajęły Lublin, Zamość i Sandomierz. Po 6 tygodniach, widząc co się dzieje w Galicji, wojska austriackie wycofały się z Warszawy. Musiały teraz ratować posiadłości austriackie na terenie Galicji. O ostatecznym sukcesie strony polskiej zadecydowało zwycięstwo Napoleona pod Wagram. Wówczas to wojska Księstwa Warszawskiego zajęły Kraków. Po kilku miesiącach rokowań Francja i Austria zawarły pokój, a tereny Księstwa w wyniku tego pokoju zostały poszerzone o cztery departamenty : krakowski, lubelski, radomski i siedlecki. Od 1809 r. Księstwo obejmowało teren liczący 142 tys. km kw., liczyło prawie 4,5 mln mieszkańców. Powiększony został skład senatu, zwiększono liczbę izby poselskiej, podwojono liczbę rekruta, jakie Księstwo miało dostarczać dla armii napoleońskiej. Przynależność do senatu została wprowadzona na wzór Francji, z każdego departamentu pochodził jeden biskup i jeden wojewoda i kasztelan miasta. Początkowo w 1807 r. senat liczył 18 osób, po przyłączeniu części Galicji liczył 30 osób.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Re: Księstwo Warszawskie – zalążek odbudowanego państwa

Post autor: Artur Rogóż »

Po upadku powstania kościuszkowskiego i trzecim rozbiorze w roku 1795, Rzeczpospolita na długo, bo do roku 1918, zniknęła z mapy Europy. Przez cały ten okres, Polacy podejmowali liczne próby odzyskania niepodległości, sięgając po bardzo różne środki. Największe nadzieje na zwycięstwo w walce o swój byt państwowy Polacy wiązali z Napoleonem, cesarzem Francuzów – najpoważniejsza szansa na to pojawiła się wraz z jego zwycięską kampanią 1806/1807.
W grudniu 1805roku Napoleon pokonał wojska austriacko-rosyjskie w bitwie pod Austerlitz i zawarł pokój z Austrią. Wkrótce potem (lipiec 1806) księstwa niemieckie wystąpiły z Rzeszy Niemieckiej i oddały się w protektorat cesarzowi Francuzów. Rozpadła się III koalicja. Wszystkie te wydarzania bardzo zaniepokoiły Prusy, które, przy wsparciu Rosji i w sojuszu z Anglią, rozpoczęły intensywne przygotowania wojenne, utrudnione fatalną sytuacją ekonomiczną państwa pruskiego. W dwóch bitwach – pod Jeną i Auerstadt (14 październik 1806) armia pruska właściwie przestała istnieć, pokonana przez wojska francuzów i ich sprzymierzeńców. Dla Polaków, zainteresowanych ożywieniem sprawy polskiej, była to sytuacja bardzo korzystna – wojska Napoleona w ślad za uciekającymi Prusakami, posuwały się na wschód i wkrótce miały wkroczyć na terytorium dawnej Rzeczpospolitej. Do Berlina, gdzie Napoleon przebywał pod koniec 1806 roku, zostali wezwani J. Wybicki i H. Dąbrowski – cesarz polecił im wydać do Polaków odezwę, nawołującą ich do pochwycenia za broń i włączenie się w czynną walkę po stronie Francuzów. Ze strony Napoleona nie padły wówczas żadne konkretne obietnice – ale powszechnie wierzono, że cesarz ma zamiar odbudować Rzeczpospolitą, w takim kształcie, w jakim funkcjonowała ona przez I rozbiorem. W rzeczywistości, sprawa polska była jedynie elementem gry politycznej Napoleona w rokowaniach z Prusami, nie zależało mu na stworzeniu silnego państwa polskiego, chociażby ze względu na Rosję, do wojny z którą nie był jeszcze przygotowany.
Polacy, zachęceni zwycięstwami Napoleona, pozytywnie odpowiedzieli na odezwę, w patriotycznej atmosferze i przy wielkim poparciu dla działań cesarza (z wyłączeniem arystokracji, która zachowała rezerwę), ludność polska włączyła się do walki. Dąbrowski, działając w tak sprzyjających warunkach, rozpoczął tworzenie w Wielkopolsce regularnych oddziałów polskich, które zainicjowały powstanie przeciwko Prusom. Walki te zakończyły się pełnym zwycięstwem strony polskiej i ułatwiły Francuzom wejście w głąb terytorium polskiego, gdzie zostali niezwykle entuzjastycznie powitani. Wkrótce zaczęto tworzyć lokalne władze polskie, a w styczniu 1807 roku w Warszawie powstała siedmioosobowa Komisja Rządząca – władza polska pod zwierzchnictwem Napoleona. Działa od 14 stycznia do 5 października 1807 roku a jej prezydencję objął Stanisław Małachowski. Komisja powołała Dyrektorium Generalnie, pełniące funkcję Rady Ministrów, w skład którego wchodziło 5 ministrów, kierujących pięcioma resortami: spraw wewnętrznych, sprawiedliwości, skarbu, policji i wojska. Na czele tego ostatniego, pełniąc jednocześnie funkcję głównodowodzącego tworzonej w tym czasie armii, stanął Książe Józef Poniatowski. Wkrótce pod broń powołano 30.000 ludzi – oddziały polskie chlubnie odznaczyły się w walkach między innymi w kampanii pomorskiej.
W czerwcu 1807 roku armia Napoleona zwyciężyła w bitwie pod Frydlandem wojska rosyjskie – car Aleksander I poprosił o pokój. 7 lipca 1807 roku w Tylży podpisano układ z Rosją, dwa dni później z Prusami. Na mocy tego porozumienia z ziem II i III zaboru pruskiego utworzono Księstwo Warszawskie. Car Aleksander przystał na ten fakt jedynie z konieczności – w zamian otrzymał obwód białostocki, jako osobisty prezent od Napoleona. Dodatkowo, jako depozytor korony i tytułu króla Polski, na mocy aktu abdykacji Stanisława Augusta Poniatowskiego z Roku 1975, nie zgodził się by nazwa nowopowstałego państwa nawiązywała do nomenklatury historycznego państwa polskiego. Wykreowany wówczas przez Napoleona i ściśle od niego zależny twój państwowy nie był więc kontynuacją polityczną Rzeczpospolitej przedrozbiorowej. Zrealizowana w ten sposób idea utworzenia państwa dla Polaków, spotkała się z ich strony z wielkim rozczarowaniem.
Władcą Księstwa, na mocy postanowień konstytucji 3 maja dotyczących unii personalnej z Saksonią, został król saski, Fryderyk August I. Gdańsk został Wolnym Miastem z francuską załogą. 22 lipca 1807 roku Napoleon nadał Księstwu konstytucję, wzorowaną na konstytucji francuskiej z 1799 roku.
Warka
Posty: 1570
Rejestracja: 16 paź 2010, 03:38

Re: Księstwo Warszawskie – zalążek odbudowanego państwa

Post autor: Warka »

Powstanie Księstwa Warszawskiego spowodowało więc znaczne zmiany polityczne. W zakresie gospodarczym nastąpiło pewne ożywienie, związane z rozwojem handlu z Saksonią, Austrią, Rosją i Francją. Z drugiej strony zmalał eksport zboża, w związku z wprowadzeniem blokady handlowej wobec Wielkiej Brytanii. Rosnący nieznacznie dochód narodowy w swej lwiej części przeznaczany był na rozbudowę wojska polskiego, także na utrzymanie wojsk francuskich, przebywających na terytorium Księstwa. Wiele kosztował też udział kilkunastotysięcznej Dywizji Księstwa Warszawskiego w walkach w Hiszpanii z powstańcami hiszpańskimi.

W 1806r. wojska napoleońskie dotarły do ziem polskich zaboru pruskiego, w tej sytuacji Polacy zapominając o dramacie legionistów polskich we Włoszech spowodowali powstanie w Wielkopolsce przeciwko Prusakom. W konsekwencji postawy i działania Polaków Napoleon szybciej zajął Warszawę i pomyślnie prowadził kampanie na terenie Pomorza i Prus Wschodnich. w międzyczasie ks. Józef Poniatowski zorganizował regularną armię polską popierającą Napoleona.

W 1807r. doszło do rokowań pokojowych między cesarzem Napoleonem I i carem Aleksandrem I w Tylży. Napoleon tym razem doceniając rolę Polaków w uzgodnieniach z Aleksandrem I doprowadził do utworzenie Księstwa Warszawskiego z II i III zaboru pruskiego, a Gdańsk ogłoszono wolnym miastem.

Księstwo Warszawskie powstało jako monarchia konstytucyjna na czele z królem saskim Fryderykiem Augustem. 22 I 1807 Napoleon ogłosił w Dreźnie konstytucje dla Księstwa Warszawskiego. Tym samym ustrój Księstwa Warszawskiego maił się wzorować na Francji i innych państwach wasalnych. Artykuł 4 był wyrazem antyfeudalnej tendencji i głosił ‘'...Znosi się niewolę, wszyscy obywatele są równi przed obliczem prawa...''. Prawo wyborcze uzyskała nie tylko szlachta ale i zamożne i średnie ziemiaństwo oraz niektóre grupy inteligencji. Władza ustawodawcza należała do dwuizbowego Sejmu, Izba Poselska składała się z 60 posłów wybieranych na sejmikach szlacheckich oraz 40 deputowanych do tzw. zgromadzeń gminnych, większość przedstawicieli stanowiła jednak szlachta. Konstytucja przyznawała pełnię władzy wykonawczej księciu, tzn. królowi saskiemu, któremu przysługiwało ‘'Praw początkowanie'', czyli inicjatywa ustawodawcza. Główną rolę jako władza wykonawcza poza księciem odgrywała Rada Stanu, która składała się z ministrów, ministrowie byli mianowani przez króla i tylko od niego zależni. Rada Stanu przygotowywała projekty praw i funkcje sądownicze. Sejm jako władza ustawodawcza miał zbierać się co dwa lata i obradować tylko przez dwa tygodnie, Sejm składał się Senatu i Izby Poselskiej. Praktycznie władzę wykonawczą w kraju sprawowała tzw. Rada Ministrów składającą się z Rady Stanu i 12 radców tzw. referendarzy. Fryderyk August bardzo często przebywał poza Warszawą i granicami kraju. Konstytucja zapewniała polski charakter państwa, działo się to przez dwa ważne postanowienia tzn. zapewnienia konstytucyjne wszelkie urzędy sprawować mogą tylko obywatele Księstwa oraz , że akta urzędowe mają być spisywane w języku narodowym. Księstwo Warszawskie nie uzyskało jednak pełnej niepodległości, zwłaszcza w zakresie polityki zagranicznej, która znajdowała się w kompetencjach króla saskiego, a ten był bardzo zależny od Napoleona I. Poza ty m armia polska miała charakter polski ale była jednoczenie w pełni podległa francuskiemu dowództwu.

21 XII 1807 został ogłoszony Dekret grudniowy, który ściśle odnosił się do sprawy chłopskiej, konkretnie określał warunki odejścia chłopa ze wsi, jednoznacznie stwierdzając, że ziemia, zasiewy, inwentarz, budynki stanowiły własność szlachty. Chłop mógł opuścić wieś jednak za zgodą pana i po wcześniejszym wywiązaniu się z umów z panem. Dekret grudniowy ‘'zdejmował chłopu kajdany z nóg razem z butami''. W Księstwie obowiązywał także Kodeks Napoleona, wg. niego mieszczanie uzyskali pełne prawa nabywania dóbr ziemskich i piastowania urzędów, kodeks zrównywał mieszczan ze szlachtą w zakresie stosunków prawnych i sądowych. Życie Księstwa stało ciągle pod przygotowaniem do działań wojennych, w Księstwie zorganizowano stałą armię polską w liczbie 30 tysięcy dowodzoną przez księcia Józefa Poniatowskiego, poza tym część pułków polskich pełniła służbę w garnizonach niemieckich / przygranicznych, poza tym tzw. Legia Nadwiślańska brała udział w walkach po stronie Napoleona w Hiszpanii. W 1809 Napoleon musiał podjąć działania z tzw. V koalicją antyfrancuską, w tym czasie wojska austriackie arcyksięcia Ferdynanda Deeste wkroczyły w granice Księstwa Warszawskiego. Podeszły aż pod Warszawę, tutaj 19IV 1809 dochodzi do bitwy po Raszynem, nie zależnie od zwycięstwa polskiego ks. Józef Poniatowski zastosował nietypową taktykę, nie podjął obrony Warszawy, lecz sam ruszył z armią polską na pd-wsch odnosząc liczne sukcesy w walkach z Austriakami na terenach Galicji. Zmagania Napoleona z v koalicją zakończył pokój w Schunbrun, w sprawie polskiej zdecydowano o rozszerzeniu granicy Księstwa Warszawskiego o ziemie III zaboru austriackiego i okręg zamojski, natomiast kopalnie soli w Wieliczce miały stanowić wspólną własność Austrii i Księstwa Warszawskiego.

W 1812 kiedy Napoleon najeżdża Rosję, wtedy jego pół milionową wielonorodowościową armię wspierają Polacy tzn. 96 tysięczna armia dowodzona przez ks. Józefa Poniatowskiego. W następstwie przemocy granice Francji sięgały aż do 1815 roku po ujście Łaby, na południu obejmowały Toskanię i zach część państwa kościelnego, pn-wsch Włochy były w teorii oddzielnym państwem, ale rządził nimi Napoleon, jako ich król, w Westfalii i Hiszpanii panowali bracia Napoleona, a w Królestwie Neapolitańskim jego szwagier. Z kolei poza Prusami i Austrią wszystkie państewka niemieckie były skupione w tzw. Związku Reńskim, który pozostawał pod protektoratem Napoleona I, natomiast na wschodzie ostatnim państwem satelickim dla Napoleona było Księstwo Warszawskie. Z wolą cesarza Napoleona I liczyły się także Prusy, Dania, Austria i Szwecja. Pierwszy raz w swoich dziejach niemal cała Europa była zjednoczona, zjednoczenie to było jednak wymuszone orężem francuskim, przejawiało się w uleganiu woli jednego człowieka, dostarczaniu mu kontyngentu żołnierzy, stosowaniu zarządzeń o blokadzie kontynentalnej, ułatwianiu rozwoju gospodarki francuskiej. Mimo wszystko nie można powiedzie, że zjednoczenie Europy było czysto zewnętrzne i całkiem przejściowe. Dzięki zależności od Francji w krajach europejskich ogromnie rozszerzyło się używanie języka francuskiego i znajomość kultury francuskiej, a przede wszystkim ówczesne francuskie poglądy społeczne i prawne. Podobna do francuskiej była konstytucja Włoch oraz Księstwa Warszawskiego i Westfalii(1807) oraz konstytucja z 1808 w Bawarii, Neapolu i Hiszpanii. Zwykle nie trwały jednak długo, ale wszystkie zostawiły po sobie pamięć, której nie dało się zatrzeć. Zdecydowanie trwalszy w wielu krajach był Kodeks Napoleona, wszędzie natrafiał on na opór szlachty i duchowieństwa, ale poza Włochami utrzymał się po upadku Napoleona. W całej także prawie Europie naśladowano wtedy francuski model państwa tzw. centralistycznego, którego cecha była równość wszystkich obywateli wobec prawa. Tym samym w Europie znoszono prawa i przywileje feudalne oraz uprawnienia rzemieślników cechów, burżuazji zapewniano awans polityczny. Wszystko to co Francja osiągnęła na drodze rewolucji (oddolnej) to Europa związana z Francją uzyskała na drodze odgórnej (wg. wzorców francuskich). Zmiany w każdym kraju przebiegała inaczej i na ogół wg. pewnego kompromisu. Ten kompromis był najdalej posunięty w Księstwie Warszawskim, Napoleon tylko częściowo ograniczył przywileje szlacheckie. Szlachta nadal miała przewagę w Izbie Poselskiej, sądownictwie, w administracji , jednak chłopi uzyskali wolność osobista, ale nie otrzymywali ziemi, część chłopów wraz z mieszczaństwem mogła jednak wybierać przedstawicieli do Sejmu. Księstwo Warszawskie miało silną władzę monarchiczną podobnie jak inne państwa napoleońskie, na wzór Francji kraj dzieliło się na departamenty. Praktycznie jednak Księstwo Warszawskie wg. Napoleona miało być bazą wojskową, dostarczać żołnierzy i pieniędzy oraz importować towary francuskie. Mimo roli państwa wasalnego część szlachty i ogromna większość mieszczaństwa była oddana Napoleonowi, przekreślił on przecież dzieło rozbiorów i dał awans społeczności mieszczańskiej, zwiększał możliwość wpływów oświecenia na ziemie polskie, ożywił nadzieję na pełne odrodzenie państwa polskiego. Mimo niewielkich rozmiarów Księstwo Warszawskie było jednym z najważniejszych filarów hegemonii napoleońskiej w Europie.

Trudno o jednoznaczny bilans epoki napoleońskiej, niewątpliwie nigdy dotąd nie zmieniło się w Europie i świecie tak wiele w tak krótkim czasie. Rządy I konsula, potem cesarza Francuzów powstały na fundamencie zdobyczy rewolucji francuskiej. Napoleon uczynił z zasad rewolucji napędową siłę mocarstwowości polityki Francji. Zasadniczą podstawą zmian wewnętrznych państw stał się Kodeks Napoleona, nawet do dnia dzisiejszego. Kodeks Napoleona stanowi podstawę systemów prawnych wszystkich demokratycznie rządzonych państw. Napoleon Bonaporte przez kilka lat cieszył się w Europie wielką popularnością i podziwem, powstawała legenda Napoleona, która była zapowiedzią nowej romantycznej epoki. Napoleon symbolizował sukces rewolucji francuskiej, był uosobieniem równości szans dla obywateli, z kolei awansowani do rangi książąt i marszałków ludzie tzw. niskiego stanu tworzyli pomost między tzw. starym i nowym porządkiem. W tej sytuacji najwięcej skorzystała burżuazja. Napoleon przegrał, jako jednostka i władca Francji, zwyciężył jednak jako najwybitniejszy przedstawiciel swojej epoki. Nawet podstawy XX-wiecznej Europy tkwią głęboko w czasach rewolucji francuskiej i Napoleona Bonaparte.
Warka
Posty: 1570
Rejestracja: 16 paź 2010, 03:38

Re: Księstwo Warszawskie – zalążek odbudowanego państwa

Post autor: Warka »

Po upadku państwa polskiego w 1795 r. Trzej zabory podjęli próby pozyskania polskiego stanu szlacheckiego dla każdego z tronów. Wszystkie trzy monarchie, mimo że były monarchiami autokratycznymi, w swoich rządach opierały się na szlachcie.



Część polskiej szlachty gotowa był na początku XIX wieku z utrata państwa. Tym bardziej, ze sprzyjała temu postawa państw zaborczych, które początkowo starały się nie dyskryminować polskiej szlachty z powodu jej poczucia narodowego czy wyznania. Tylko stosunkowo nieliczna grupa Polaków nie straciła wiary i nadziei na przywrócenie Polsce niepodległości. Byli to głównie działacze z okresu obrad Sejmu Wielkiego oraz uczestnicy insurekcji kościuszkowskiej. Niektórzy z polskich wojskowych oraz polityków liczyli na skłócenie się zaborców, co doprowadziłoby do wojny pomiędzy nimi, a to mogłoby otworzyć państwu polskiemu drogę do niepodległości. Wśród możliwych i branych pod uwagę scenariuszy znalazło się rozwiązanie polskiej sprawy w oparciu o Prusy, Austrię, Rosje lub Francję. Większość jednak aktywnych Polaków, działających zarówno w kraju jak i zagranicą, postawiła na rewolucyjną Francję. Państwo to wówczas walczyło z cała tzw. starą Europą, w tym także i z polskimi zaborcami. Szczególnie uważnie przyglądali się Polacy sukcesom, które we Włoszech odnosił generał Napoleon Bonaparte. Przyciągnął on do siebie polskich emigrantów i działaczy. Tu o jego boku i za jego przyzwoleniem w 1797 r. powstały Polskie Legiony pod dowództwem generała Jana Henryka Dąbrowskiego, które stały się dla Polaków namiastka polskiej armii w sytuacji gdy nie istniało ich państwo.



Rok 1806 r. przyniósł kolejne walki Napoleona tym razem z IV koalicją, w której znalazły się m. In. Prusy i Rosja. 27 października 1806 r. Napoleona Bonaparte uroczyście wjechał do Berlina, zapowiadając prowadzenie „polskiej wojny”. Towarzyszył mu wówczas Jan Henryk Dąbrowski. W listopadzie do Poznania przybyli Józef Wybicki i Dąbrowski, którzy wraz z innymi polskimi politykami przystąpili do urządzania kraju oraz do usuwania oznak pruskiej władzy. Działania przeciwko Iv koalicji antynapoleońskiej toczyły się na terenie dawnych ziem polskich. Wraz z podjętymi przez polskich polityków działaniami zaczęły samorzutnie powstawać polskie oddziały, które wyzwalały coraz to nowe polskie ziemie. Na terenie Wielkopolski wybuchło powstanie, a Polacy na 5 dni przed wkroczeniem Francuzów opanowali Kalisz. Polskie elity także włączyły się w proces wyzwalania państwa. Przybyli m. In. Emisariusze z terenu Galicji, którzy zapewnili, że są gotowi wesprzeć walczące polskie i francuskie oddziały. Zasadnicze znaczenie dla rodzącego się księstwa warszawskiego miało opanowanie przez wojska polsko-francuskie w dniu 27 listopada 1806 r. Warszawy. 5 grudnia właśnie tutaj zostały powołane władze polskie: Izba Najwyższa Wojenna i Administracji Publicznej, na czele której stanęli Stanisław Małachowski, Ludwik Gutakowski i Stanisław Kostka Potocki. Na terytorium, które zostało w czasie walk wydarte Prusom władzę od 14 stycznia 1807 r. Sprawowała Komisja Rządząca, składająca się z siedmiu członków. Komisja ta pełniła swoja funkcję z upoważnienia Napoleona, a w jej szeregach znaleźli się polscy politycy znani z okresu Sejmu Czteroletniego. Urząd prezesa Komisji pełnił Stanisław Małachowski, a dyrektorem departamentu wojny została książę Józef Poniatowski.



Działania wojenne trwały jeszcze do czerwca 1807 r. O ostatecznym zwycięstwie Napoleona Bonaparte zadecydowała wygrana bitwa pod Frydlandem, w której wzięły także udział polskie oddziały pod dowództwem gen. Dąbrowskiego.



Rozmowy pokojowe toczyły się w Tylży. Ich tematem była także sprawa polska. Zarówno Aleksander I jak i Napoleon wyrazili zgodę na powstanie państwa polskiego. Z inicjatywą jednak wystąpił Napoleon. Przedmiotem dyskusji był obszar przyszłego państwa oraz stopień jego niezależności. W wyniki prowadzonych rozmów powstało Księstwo warszawskie, na którego czele stanął król saski Fryderyk August I (wnuk Augusta III). Traktat w Tylży został podpisany 7 lipca 1807 r. Powoływał on do życia Księstwo Warszawskie, które objęło ziemie trzeciego, drugiego oraz południową część pierwszego zaboru pruskiego. Nowemu państwu zagwarantowano wolna i swobodna komunikację z Saksonią przez Śląsk, należący do Prus. Rosji na mocy tego traktatu przypadł tzw. okręg białostocki, wydzielony z ziem trzeciego zaboru pruskiego. Z terytorium Prus został wyłączony również Gdańsk, który został przekształcony w miastu, gdzie porządku strzegły wojska francuskie oraz rezydował przedstawiciel tego państwa.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Epoka napoleońska”