Aleksander Kwaśniewski

[Artur Rogóż]

Aleksander Kwaśniewski (ur. 15 listopada 1954 w Białogardzie) – polski polityk, z zawodu dziennikarz. Od 23 grudnia 1995 do 23 grudnia 2005 Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.

W okresie PRL działacz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (od 1977), minister w rządach Zbigniewa Messnera i Mieczysława Rakowskiego. Założyciel Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej, poseł na Sejm I i II kadencji.

Wykształcenie i działalność zawodowa

W latach 1973–1977 studiował handel zagraniczny na Wydziale Ekonomiki Transportu Uniwersytetu Gdańskiego. Nie zdał wszystkich egzaminów przewidzianych w programie studiów i nie złożył pracy magisterskiej.

W młodości był aktywistą socjalistycznych studenckich organizacji prorządowych (do 1982). Pełnił funkcję między innymi przewodniczącego rady uczelnianej Socjalistycznego Związku Studentów Polskich (SZSP) w latach 1976–1977, później wiceprzewodniczącego Zarządu Wojewódzkiego w Gdańsku (1977–1979) i członka władz naczelnych SZSP (1977–1982). Był redaktorem naczelnym tygodnika studenckiego "itd" (od listopada 1981 do lutego 1984), następnie redaktorem naczelnym dziennika "Sztandar Młodych" (1984–1985). W 1985 współtworzył pierwsze polskie pismo komputerowe "Bajtek"[1].
Działalność polityczna w PRL

Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) od 1977 aż do jej rozwiązania w 1990. Pełnił funkcję ministra-członka Rady Ministrów ds. młodzieży w rządzie Zbigniewa Messnera w latach 1985–1987, a następnie przewodniczącego Komitetu Młodzieży i Kultury Fizycznej (1987–1990). W gabinecie Mieczysława Rakowskiego był członkiem Prezydium Rządu i przewodniczącym Komitetu Społeczno-Politycznego Rady Ministrów od października 1988 do sierpnia 1989. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu od lutego do kwietnia 1989, gdzie wraz z Tadeuszem Mazowieckim i Romualdem Sosnowskim był współprzewodniczącym zespołu do spraw pluralizmu związkowego. W latach 1988–1991 stał na czele Polskiego Komitetu Olimpijskiego[1].
Działalność w III RP do 1995

Po rozwiązaniu PZPR w 1990 wraz z Leszkiem Millerem został współtwórcą Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej, której przewodniczył do 1995. Uczestniczył też w organizowaniu wyborczej koalicji pod nazwą Sojusz Lewicy Demokratycznej przed wyborami w 1991. W latach 1991–1995 sprawował mandat posła na Sejm I[2] i II[3] kadencji, wybieranego w okręgu warszawskim z listy SLD (w 1993 uzyskał największą liczbę głosów w kraju, tj. 148 553 głosy). W obu tych kadencjach pełnił funkcję przewodniczącego klubu parlamentarnego SLD.

W pierwszej kadencji Sejmu zasiadał w Komisji Spraw Zagranicznych, Komisji Sprawiedliwości, trzech komisjach nadzwyczajnych. W drugiej natomiast uczestniczył w posiedzeniach Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Spraw Zagranicznych i dwóch komisjach nadzwyczajnych. Od listopada 1993 do listopada 1995 przewodniczył Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Kampanie wyborcze
1995
Lech Wałęsa i Aleksander Kwaśniewski podczas obchodów 25-lecia NSZZ "Solidarność" w 2005

W 1995 wystartował w wyborach prezydenckich jako kandydat SLD z hasłami "Wybierzmy przyszłość" i "Wspólna Polska". W drugiej turze wyborów przeprowadzonej 19 listopada 1995 zmierzył się z ubiegającym się o reelekcję Lechem Wałęsą. Wygrał, uzyskując 51,7% głosów[4].

Podczas kampanii wyborczej kontrowersje wzbudziła kwestia wykształcenia Aleksandra Kwaśniewskiego, który w ankietach sejmowych podawał, że legitymuje się wykształceniem wyższym[2][3]. Taka sama informacja została zamieszczona w oficjalnym obwieszczeniu Państwowej Komisji Wyborczej. Potwierdzał to także sam Aleksander Kwaśniewski w kolejnych wywiadach. 16 listopada 1995, profesor Brunon Synak, prorektor Uniwersytetu Gdańskiego, oświadczył, że 5 października 1978 Aleksander Kwaśniewski został skreślony z listy studentów Wydziału Ekonomiki i Transportu Uniwersytetu Gdańskiego[5]. Potwierdził to także rektor UG Zbigniew Grzonka[6]. Aleksander Kwaśniewski kolejny raz powtórzył tezę o swoim wyższym wykształceniu w wywiadzie dla "Frankfurter Rundschau" z 24 listopada 1995, nazywając odmienne stwierdzenie rektora "manewrem wyborczym". 2 grudnia 1995 już jako prezydent-elekt przyznał na łamach "Polityki", że nie zrobił magisterium, lecz myślał, iż ma wykształcenie wyższe, ponieważ rzekomo zdał wszystkie egzaminy na studiach. Śledztwo w tej sprawie zostało umorzone przez prokuratora w 1996 wobec braku znamion przestępstwa[7].

Sąd Najwyższy uchwałą z 9 grudnia 1995[8] podjętą stosunkiem głosów 12:5 uznał, że nieprawdziwe informacje podane przez kandydata w oświadczeniu dla PKW nie mogły wpłynąć na wynik wyborów, oddalając zgłaszane protesty i uznając tym samym wybory za ważne.

23 grudnia 1995 Aleksander Kwaśniewski został zaprzysiężony na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, następnego dnia po zakończeniu kadencji Lecha Wałęsy. Tego samego dnia złożył ślubowanie jako Zwierzchnik Sił Zbrojnych w 1. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa" w Mińsku Mazowieckim.
2000


Podczas kolejnych wyborów z 8 października 2000 pod hasłem "Dom wszystkich – Polska" zdobył 53,9% głosów, uzyskując reelekcję już w pierwszej turze[9]. W trakcie kampanii wyborczych korzystał z pomocy francuskiego specjalisty od marketingu politycznego Jacques'a Séguéla. Ponownie zaprzysiężony przed Zgromadzeniem Narodowym na drugą kadencję 23 grudnia 2000. Tego samego dnia na Okręcie Muzeum ORP Błyskawica w Gdyni ponownie formalnie objął zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi RP.

W trakcie kampanii wyborczej w 2000 jako kandydat na urząd Prezydenta RP złożył w trybie wyborczym oświadczenie lustracyjne, w którym oświadczał, że nie był świadomym lub tajnym współpracownikiem organów bezpieczeństwa PRL. Wyrokiem z 12 lipca 2000 Sąd Apelacyjny w Warszawie uznał, że złożone oświadczenie jest zgodne z prawdą, o co wnosił także Rzecznik Interesu Publicznego Bogusław Nizieński. Od 2000 pojawiały się także informacje (wygłaszane m.in. w Sejmie przez ministra Janusza Pałubickiego), iż z materiałów IPN wynika, że Aleksander Kwaśniewski w latach 1983–1989 był zarejestrowany jako tajny współpracownik SB o pseudonimie "Alek" pod numerem ewidencyjnym 72204[10][11].

W tej samej kampanii wyborczej sztab wyborczy Mariana Krzaklewskiego przedstawił nagranie z wizyty prezydenta w Kaliszu z 17 września 1997, na którym widać, jak przy wychodzeniu ze śmigłowca prezydencki minister Marek Siwiec kreśli w powietrzu znak krzyża w kierunku witających go urzędników i działaczy partyjnych. Wychodzący za nim Aleksander Kwaśniewski pyta wówczas Czy minister Siwiec całował już ziemię kaliską?, na co ten szef BBN klęka i całuje ziemię. Zachowanie to zostało przez część komentatorów uznane za parodiowanie papieża Jana Pawła II[12].
Polityka zagraniczna
Interwencja w Iraku w 2003


17 marca 2003 na wniosek premiera Leszka Millera wydał postanowienie o użyciu Polskiego Kontyngentu Wojskowego w sile do 200 żołnierzy w składzie sił koalicji międzynarodowej dla przyczynienia się do wyegzekwowania realizacji przez Republikę Iraku rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1441 z 8 listopada 2002 oraz związanych z nią wcześniejszych rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ. Planowany rejon działań obejmował: Arabię Saudyjską, Bahrajn, Jordanię, Katar, Kuwejt, Irak oraz Zatokę Perską, Morze Czerwone i Ocean Indyjski.

Na mocy postanowienia Prezydenta RP wydanego na wniosek premiera od 3 września 2003 na terenie Iraku stacjonował Polski Kontyngent Wojskowy w sile od 1000 do 2000 żołnierzy. Jego misja została zakończona 30 października 2008 z inicjatywy premiera Donalda Tuska.
Wizyty zagranicznych głów państw w Polsce


Prezydent Aleksander Kwaśniewski podejmował w Polsce m.in. prezydentów USA Billa Clintona (w lipcu 1997) oraz George'a W. Busha (w czerwcu 2001 i w maju 2003), przebywającego z pielgrzymką w Polsce papieża Jana Pawła II (w czerwcu 1997, w czerwcu 1999 i w sierpniu 2002), cesarza Japonii Akihito ( w lipcu 2002), królową brytyjską Elżbietę II ( w marcu 1996).
Wybrane wizyty zagraniczne

Wizyta w Charkowie 1999

We wrześniu 1999 brał udział w obchodach 59. rocznicy zbrodni katyńskiej. W czasie wizyty na cmentarzu w Piatichatkach Aleksander Kwaśniewski był blady i się chwiał. Według cytowanej przez "Gazetę Polską" działaczki Federacji Rodzin Katyńskich prezydent był wówczas pijany. Przedstawiciele Kancelarii Prezydenta RP uznali to za insynuację, a zachowanie Aleksandra Kwaśniewskiego uzasadniano "pourazowym zespołem przeciążeniowym goleni prawej". Pod koniec 2005 w udzielonym wywiadzie ustępujący już prezydent przyznał się do spożywania alkoholu przed tymi uroczystościami, tłumacząc to gościnnością zapraszających[13].

Udział w pomarańczowej rewolucji na Ukrainie w 2004

Pod koniec 2004 podczas tzw. pomarańczowej rewolucji na Ukrainie został z inicjatywy Leonida Kuczmy mediatorem. Brał aktywny udział w rozmowach pomiędzy Wiktorem Juszczenką i Wiktorem Janukowiczem.

Inne wizyty zagraniczne

* lipiec 1996: obecność prezydenta podczas igrzysk olimpijskich w Atlancie
* wrzesień 2000: obecność prezydenta podczas igrzysk olimpijskich w Sydney
* czerwiec 2002: wizyta w Korei Południowej, na meczu Polska-Korea Południowa podczas mistrzostw świata w piłce nożnej
* styczeń 2004: wizyta w Waszyngtonie, spotkanie z George'em Bushem
* sierpień 2004: obecność prezydenta podczas igrzysk olimpijskich w Atenach
* 8 kwietnia 2005: udział w ceremonii pogrzebowej Jana Pawła II
* 24 kwietnia 2005: udział w uroczystościach inauguracji pontyfikatu Benedykta XVI
* 8–9 maja 2005: obecność wraz z Wojciechem Jaruzelskim na uroczystościach 60. rocznicy zakończenia II wojny światowej w Moskwie

Relacje polsko-żydowskie

10 lipca 2001 w czasie obchodów 60. rocznicy pogromu w Jedwabnem Aleksander Kwaśniewski, w obecności ambasadora Izraela Szewacha Weissa, oficjalnie, w imieniu swoim oraz tych Polaków, których sumienie jest poruszone tamtą zbrodnią[14], przeprosił za nią oraz oddał hołd pomordowanym[15]. Oprócz aprobaty szerokich środowisk, w tym żydowskich, spotkało się to także z krytyką środowisk niepoczuwających się do odpowiedzialności Polaków za zbrodnię, jak i tych podkreślających, że prezydent nie ma prawa przepraszać "w imieniu całego narodu".
Relacje z Kościołem katolickim

23 lutego 1998 Aleksander Kwaśniewski (w Warszawie) i papież Jan Paweł II (w Watykanie) podpisali dokumenty ratyfikacyjne Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską, który wszedł w życie 25 kwietnia 1998. Wcześniej, w latach 90., opowiadał się zdecydowanie przeciwko ratyfikacji podpisanego przez rząd Hanny Suchockiej dokumentu, motywując to koniecznością wcześniejszego uchwalenia konstytucji.

Dziewięciokrotnie był przyjmowany przez Jana Pawła II na audiencjach w Watykanie, a trzykrotnie gościł papieża podczas jego pielgrzymek do Polski. 8 kwietnia 2005 przewodniczył polskiej delegacji państwowej podczas pogrzebu Jana Pawła II w Rzymie. Doszło wówczas do jego pojednania z Lechem Wałęsą. Z papieżem Benedyktem XVI jako prezydent spotkał się dwukrotnie, podczas inauguracji pontyfikatu 24 kwietnia 2005 i 9 grudnia 2005 w Watykanie na audiencji pożegnalnej.
Polityka krajowa
Akcesja do NATO i UE


26 lutego 1999 Aleksander Kwaśniewski ratyfikował akcesję Polski do Paktu Północnoatlantyckiego (NATO) w trakcie wspólnej ceremonii z prezydentem Czech Václavem Havlem[16]. Z jego inicjatywy w Warszawie w listopadzie 2001 w ramach koalicji antyterrorystycznej została zorganizowana międzynarodowa konferencja przywódców państw Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej poświęcona wzmocnieniu działań regionu w zwalczaniu światowego terroryzmu.

16 kwietnia 2003 stał na czele polskiej delegacji państwowej na szczycie Unii Europejskiej w Atenach, podczas którego doszło do podpisania traktatu akcesyjnego przez właściwych ministrów: premiera Leszka Millera, ministra spraw zagranicznych Włodzimierza Cimoszewicza oraz minister ds. integracji europejskiej Danutę Hübner.

Uczestniczył w kampanii na rzecz akcesji Polski do Unii Europejskiej zakończonej zwycięstwem w referendum z 8 i 9 czerwca 2003. 23 lipca tego samego roku dokonał ratyfikacji Traktatu o przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej.

1 maja 2004 wraz z premierem Leszkiem Millerem w Dublinie wziął udział w symbolicznym zawieszeniu polskiej flagi przed siedzibą prezydenta Irlandii, która wówczas sprawowała prezydencję w Unii Europejskiej.
Kancelaria Prezydenta RP


Aleksander Kwaśniewski podczas dwóch kadencji prezydenckich powoływał czterech Szefów Kancelarii Prezydenta RP: kolejno Danutę Waniek, Danutę Hübner, Ryszarda Kalisza i Jolantę Szymanek-Deresz.
Nominacje i powołania

Rada Ministrów

Podczas swoich dwóch kadencji sześciokrotnie desygnował Prezesów Rady Ministrów, odbierając przysięgę:

* 7 lutego 1996 od rządu Włodzimierza Cimoszewicza,
* 31 października 1997 od rządu Jerzego Buzka,
* 19 października 2001 od rządu Leszka Millera,
* 2 maja 2004 i 11 czerwca 2004 odpowiednio od pierwszego i drugiego rządu Marka Belki,
* 31 października 2005 od rządu Kazimierza Marcinkiewicza.

Prezesi najwyższych organów władzy sądowniczej

* Na stanowisko Prezesa Trybunału Konstytucyjnego 5 listopada 1998 powołał Marka Safjana.
* Na stanowisko Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego 21 maja 2004 powołał Janusza Trzcińskiego.
* Na stanowisko Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego dwukrotnie (17 października 1998 i 18 października 2004) powoływał Lecha Gardockiego.

Prezes NBP

Jako prezydent przedstawiał Sejmowi kandydatury na Prezesa Narodowego Banku Polskiego:

* Hanny Gronkiewicz-Waltz wybranej przez Sejm na kolejną kadencję 19 lutego 1998,
* Leszka Balcerowicza wybranego przez Sejm 10 stycznia 2001.

Rada Gabinetowa

* 27 stycznia 1998: pierwsze posiedzenie Rady Gabinetowej. W posiedzeniu udział wzięli: prezes Rady Ministrów Jerzy Buzek oraz członkowie rządu w składzie konstytucyjnym. Aleksander Kwaśniewski przedstawił rządowi główne kierunki działań prezydenta w 1998, zaś premier zapoznał prezydenta RP z podstawowymi założeniami reform koalicji AWS-UW. Tematem obrad była kwestia przygotowania polskich sił zbrojnych do pełnej integracji ze strukturami NATO.
* 4 września 2001: posiedzenie Rady Gabinetowej poświęcone sytuacji finansów publicznych.
* 21 lutego 2002: posiedzenie Rady Gabinetowej poświęcone programowi gospodarczemu rządu Leszka Millera, walce z bezrobociem, akcesji Polski do struktur Unii Europejskiej.
* 12 czerwca 2002: posiedzenie Rady Gabinetowej poświęcone sytuacji finansowej i gospodarczej państwa oraz możliwości współdziałania między rządem a RPP i NBP.
* 6 listopada 2002: posiedzenie Rady Gabinetowej poświęcone strategii rozwoju Polski w aspekcie planowanego zakończenia negocjacji z UE na szczycie w grudniu 2002.
* 20 marca 2003: posiedzenie Rady Gabinetowej poświęcone ocenie sytuacji międzynarodowej i bezpieczeństwa w związku z interwencją sojuszniczą wojsk amerykańskich w Iraku.
* 6 listopada 2003: posiedzenie Rady Gabinetowej poświęcone raportowi przygotowanemu przez Unię Europejską oceniającemu poziom przygotowań polskiego prawa do regulacji europejskich.
* 29 marca 2004: posiedzenie Rady Gabinetowej poświęcone ocenie ostatecznemu stanowi przygotowań do członkostwa Polski w Unii Europejskiej z dniem 1 maja 2004.

Relacje z parlamentem

Aleksander Kwaśniewski współtworzył projekt i uczestniczył w kampanii do referendum konstytucyjnego z 25 maja 1997 na rzecz przyjęcia Konstytucji III Rzeczypospolitej Polskiej, którą podpisał 16 lipca 1997.

W I kadencji zawetował łącznie 11 ustaw, a 13 skierował do Trybunału Konstytucyjnego. Wniósł także 20 projektów ustaw. W II kadencji zawetował łącznie 24 ustawy, a 12 skierował do Trybunału Konstytucyjnego. Wniósł także 24 projekty ustaw[17]. Zawetował m.in. ustawę wprowadzającą nowy podział administracyjny Polski na 15 województw, domagając się przywrócenia podziału administracyjnego sprzed 1975 z województwami w Koszalinie i Kielcach (1998), ustawę wprowadzającą liniowy podatek PIT (1999), ustawę reprywatyzacyjną (2001), motywując to brakiem rekompensat dla nieposiadających obywatelstwa polskiego.

Aleksander Kwaśniewski odmówił stawienia się przed sejmową Komisją śledczą w sprawie tzw. afery Rywina, wcześniej twierdząc, że "stawi się i zatańczy [przed nią]"[18]. Zapowiedział także, że nie stawi się przed sejmową Komisją śledczą w tzw. sprawie PKN Orlen, gdzie ewentualnie miał zeznawać na temat znajomości z lobbystą Markiem Dochnalem[19].
Akty łaski

Aleksander Kwaśniewski ułaskawił w ciągu dwóch kadencji 4245 osób, odmówił ułaskawienia 2112 osobom.

Ułaskawił m.in. Sławomira Sikorę, będącego pierwowzorem jednego z bohaterów filmu Dług (skazanego za dwa zabójstwa)[20], a także Petera Vogela. 16 grudnia 2005 tuż przed końcem kadencji ułaskawił wieloletniego działacza PZPR i SLD Zbigniewa Sobotkę, skazanego prawomocnie za udział w tzw. aferze starachowickiej, zamieniając mu orzeczoną karę m.in. 3,5 roku pozbawienia wolności na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 2 lata[21].
Działalność po prezydenturze
Działalność w latach 2005–2007

W wyborach prezydenckich w 2005 popierał kandydaturę Włodzimierza Cimoszewicza, a po jego rezygnacji z kandydowania, wsparł Marka Borowskiego. W II turze wyborów udzielił poparcia Donaldowi Tuskowi. Jako ustępujący prezydent 23 grudnia 2005 uczestniczył w posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego odbierającego przysięgę od prezydenta-elekta Lecha Kaczyńskiego.

Od marca 2006 jako visiting professor w Edmund A. Walsh School of Foreign Service prowadził wykłady na temat demokratyzacji Europy Wschodniej, współczesnej polityki europejskiej i stosunków europejsko-amerykańskich. W waszyngtońskim Georgetown University Kwaśniewski opowiadał między innymi o integracji europejskiej i Gazociągu Północnym[22].


Były prezydent w 2006 stał się jednym z bohaterów tzw. taśm Oleksego, ujawnionych nagrań Józefa Oleksego z jego prywatnych rozmów z Aleksandrem Gudzowatym. Były premier stwierdził w nich, że Aleksander Kwaśniewski nigdy nie będzie w stanie udowodnić legalnego pochodzenia swojego majątku[23]. W dniu publikacji zapisu tych rozmów Aleksander Kwaśniewski nazwał Józefa Oleksego "ostatecznym kretynem i zdrajcą"[24]. Ostatecznie były premier wycofał się ze wszystkich stwierdzeń, a także przeprosił za nie publicznie.

W 2006 prokurator prowadził postępowania sprawdzające w sprawie rzekomego poświadczenia nieprawdy w kampanii prezydenckiej z 1995 polegającego na informacji o wyższym wykształceniu oraz nieumieszczeniu w oświadczeniu majątkowym akcji "Towarzystwa Ubezpieczeniowo-Reasekuracyjnego Polisa" posiadanych przez jego żonę[7]. Postępowania te zostały zakończone bez przedstawienia zarzutów.

W kwietniu 2007 podczas kryzysu politycznego na Ukrainie Aleksander Kwaśniewski na zaproszenie i prośbę Wiktora Pinczuka, zięcia byłego prezydenta Ukrainy Leonida Kuczmy, przyleciał do Kijowa, gdzie spotkał się z premierem Wiktorem Janukowiczem, z przewodniczącym Rady Najwyższej Ołeksandrem Morozem oraz z jedną z liderów opozycji, byłą premier Julią Tymoszenko.

17 maja 2007 wraz Lechem Wałęsą pojawił się[25] na konferencji zorganizowanej z inicjatywy Andrzeja Olechowskiego.
Kampania wyborcza 2007

W czerwcu 2007 podczas krajowej konwencji Sojuszu Lewicy Demokratycznej został wybrany na przewodniczącego rady programowej centrolewicowej koalicji Lewica i Demokraci. W czasie kampanii wyborczej przed wyborami parlamentarnymi w tym samym roku Wojciech Olejniczak ogłosił, że Aleksander Kwaśniewski w wypadku zwycięstwa tego ugrupowania będzie kandydatem koalicji na premiera.

We wrześniu 2007 polskie stacje telewizyjne pokazały fragmenty wygłoszonego w tym samym miesiącu wykładu Aleksandra Kwaśniewskiego w języku rosyjskim przed studentami z Kijowa. Na tym odczycie były prezydent chwiał się i miał kłopoty z mową. Na pytanie dziennikarzy stwierdził: Może wypiłem jeden kieliszek wina, a może dziesięć. Mam prawo robić co chcę, jestem wolnym człowiekiem (...)[26][27]. Podobny charakter miało wystąpienie podczas przedwyborczej konferencji LiD w Szczecinie z października 2007[28]. Aleksander Kwaśniewski oświadczył, że jego zachowanie było spowodowane lekami mogącymi wywołać skutek przypominający spożycie alkoholu, zażywanymi w związku z chorobą, której miał nabawić się na Filipinach[29]. Kilka dni później były prezydent przeprosił jednak publicznie "za chwile słabości"[30].

21 października 2007 po słabszym od oczekiwanego wyniku wyborczym LiD zapowiedział, że ostatecznie wycofuje się z polityki.
Działalność po 2007

W 2007 został członkiem stowarzyszenia Jałtańska Strategia Europejska (YES), a w 2010 stanął na czele zarządu tej organizacji, działającej na rzecz integracji europejskiej Ukrainy i założonej przez Wiktora Pinczuka.

Od 2008 pełni funkcję przewodniczącego Europejskiej Rady ds. Tolerancji i Pojednania, powołanej przez Europejski Kongres Żydów do zwalczania przejawów rasizmu i antysemityzmu w Polsce[31].
Procesy sądowe

W sierpniu 1997 na łamach pierwszej edycji dziennika "Życie" zostały opublikowane artykuły Wczasy Ałganowa i Kwaśniewskiego oraz Wakacje z agentem autorstwa Jacka Łęskiego i Rafała Kasprowa[32]. Dotyczyły one domniemanych spotkań Aleksandra Kwaśniewskiego (wtedy przewodniczącego KP SLD) z rosyjskim szpiegiem Władimirem Ałganowem w pensjonacie "Rybitwa" na terenie Centralnego Ośrodka Sportu w Cetniewie w sierpniu 1994. Urzędujący prezydent zaprzeczył, by spotykał się z Władimirem Ałganowem, na co "Życie" opublikowało zdjęcia, na których Aleksander Kwaśniewski znajdował się obok Władimira Ałganowa[33].

Aleksander Kwaśniewski wytoczył powództwo o naruszenie dóbr osobistych dziennikarzom oraz redaktorowi naczelnemu Życia, Tomaszowi Wołkowi. Był to pierwszy proces cywilny w Polsce urzędującego prezydenta przeciwko przedstawicielom mediów. W postępowaniu ustalono, że w sierpniu 1994 Aleksander Kwaśniewski, mimo że miał wykupiony pobyt w pensjonacie, przebywał poza granicami kraju. W 2000 Sąd Okręgowy w Warszawie uznał, że informacje na temat rzekomych spotkań były nieprawdziwe i nakazał pozwanym przeproszenie prezydenta, oceniając, iż autorzy tekstów dochowali rzetelność przy zbieraniu informacji, jednak uchybili rzetelności przy pisaniu artykułów. W 2001 Sąd Apelacyjny w Warszawie nie uwzględnił apelacji dziennikarzy, jednak orzeczenie sądu drugiej instancji uchylił w 2003 Sąd Najwyższy na skutek kasacji. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy w 2004 sąd apelacyjny ponownie oddalił apelację, przyjmując, że autorzy tekstów nie zachowali należytej staranności już podczas zbierania informacji. Wyrok ten ponownie został zaskarżony kasacją, której Sąd Najwyższy nie uwzględnił, co ostatecznie zakończyło postępowanie[34].
Rodzina i życie prywatne
Ślub cywilny Aleksandra i Jolanty Kwaśniewskich

Rodzicami Aleksandra Kwaśniewskiego byli Zdzisław Kwaśniewski (1921–1990), lekarz, i Aleksandra z domu Bałasz (1929–1995). W 1979 ożenił się z Jolantą Konty, która w okresie prezydentury powołała fundację Porozumienie bez barier. Z tego związku pochodzi córka Kwaśniewskich, Aleksandra (ur. 1981).

Aleksander Kwaśniewski deklaruje ateizm[35]. Wspierał jednocześnie zamieszczenie odwołania do chrześcijaństwa w preambule tzw. Konstytucji Unii Europejskiej. W jednym z wywiadów powiedział:

Jestem ateistą i każdy to wie, ale nie ma żadnego powodu dla którego powinniśmy zamieszczać [w preambule] odwołania do starożytnej Grecji i Rzymu oraz Oświecenia bez wspominania o wartościach chrześcijańskich, które były niesamowicie ważne w kształtowaniu się Europy[36].

Odznaczenia i wyróżnienia

Polskie ordery

Aleksander Kwaśniewski z tytułu swego wyboru na urząd Prezydenta RP stał się:

* kawalerem Orderu Orła Białego, Wielkim Mistrzem Orderu i przewodniczącym jego Kapituły,
* kawalerem Orderu Odrodzenia Polski I klasy, Wielkim Mistrzem Orderu i przewodniczącym jego Kapituły.

Zagraniczne ordery i odznaczenia

* Wielki Krzyż Orderu Witolda Wielkiego (1996) – Litwa
* Wielki Krzyż Orderu Wielkiego Księcia Giedymina (1999) – Litwa
* Wielki Krzyż Orderu Łaźni (marzec 1996) i Wielki Krzyż Orderu św. Michała i św. Jerzego (GCMG) (październik 1996) – Wielka Brytania
* Kawaler Krzyża Wielkiego Udekorowany Wielką Wstęgą, Order Zasługi Republiki Włoskiej, (1996)[37] – Włochy
* Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (1996) – Francja
* Królewski Order św. Olafa, Wielki Krzyż (1996) – Norwegia
* Wielki Krzyż Orderu Zbawiciela (1996) – Grecja
* Krzyż Wielki Orderu Trzech Gwiazd (1997) – Łotwa
* Wielki Krzyż z kollaną Orderu Białej Róży Finlandii (1997) – Finlandia
* Królewski Order Zasługi (1997) – Malezja
* Order Księcia Jarosława Mądrego I Klasy (1997) – Ukraina
* Wielki Krzyż orderu Niderlandzkiego Lwa (1997) – Holandia
* Order Podwójnego Białego Krzyża I Klasy (1997) – Słowacja
* Order Białego Lwa I Klasy z Kollaną (2004) – Czechy[38]
* Order Infanta Henryka (Wielki Krzyż) (1997) – Portugalia
* Dyplom "Honorowego obywatela miasta Kijowa" (maj 1997) – Ukraina
* Wielki Krzyż Orderu Krzyża Ziemi Maryjnej z kollaną (1998) – Estonia
* Order Gwiazdy Rumunii (Wielki Krzyż) (1999) – Rumunia
* Wielki Łańcuch Orderu Zasługi (1999) – Chile
* Wielki Krzyż Orderu Leopolda (1999) – Belgia
* Order Państwa (kwiecień 2000) – Turcja
* Wielki Order Króla Tomisława ze Wstęgą i Wielką Gwiazdą (kwiecień 2001) – Chorwacja
* Order Izabeli Katolickiej z Łańcuchem (maj 2001) – Hiszpania
* Order Narodowy Krzyża Południa (2002) – Brazylia
* Specjalny Wielki Krzyż Orderu "W uznaniu Szczególnych Zasług" (2002) – Peru
* Wielki Krzyż, Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (2002) – Niemcy
* Wielka Wstęga Najwyższego Orderu Chryzantemy (2002) – Japonia
* Złoty Medal Olimpijski Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (1998)
* Złoty Medal Zasługi IAAF (Międzynarodowej Federacji Lekkiej Atletyki) (1999)
* Medal Zasługi EOC (Stowarzyszenia Europejskich Komitetów Olimpijskich) (2000)

Pozostałe wyróżnienia

Aleksander Kwaśniewski został również odznaczony najwyższym odznaczeniem Kościoła prawosławnego w Polsce, Orderem św. Marii Magdaleny I stopnia z ozdobami w 1998, a także otrzymał nagrodę "Wiktora" za osobowość telewizyjną w latach 1993, 1995 i 2000. Laureat Nagrody Kisiela w 1993 i tytułu Człowiek Roku 1993 według tygodnika "Wprost". W 2006 otrzymał nagrodę im. Jana Karskiego, przyznaną za przeciwstawianie się antysemityzmowi.

Uhonorowany tytułami doktora honoris causa Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie (2004), Akademii Kijowsko-Mohylańskiej (2005) i Uniwersytetu Wileńskiego (2005). W 2010 został honorowym obywatelem miasta Warszawy.
Przypisy

1. ↑ 1,0 1,1 Biografia. kwasniewskialeksander.pl. [dostęp 26 lutego 2010].
2. ↑ 2,0 2,1 Strona sejmowa posła I kadencji. [dostęp 26 lutego 2010].
3. ↑ 3,0 3,1 Strona sejmowa posła II kadencji. [dostęp 26 lutego 2010].
4. ↑ Dz. U. z 1995 r. Nr 131, poz. 636
5. ↑ Kwaśniewski skreślony, "Gazeta Wyborcza" z 17 listopada 1995
6. ↑ Kwaśniewski nie skończył studiów na UG, "Gazeta Wyborcza" z 25 listopada 1995
7. ↑ 7,0 7,1 Trzy śledztwa w sprawie Kwaśniewskiego. gazeta.pl, 30 czerwca 2006. [dostęp 27 lutego 2010].
8. ↑ Dz. U. z 1995 r. Nr 144, poz. 708
9. ↑ Dz. U. z 2000 r. Nr 85, poz. 952
10. ↑ Kwaśniewski oszukiwał nawet esbeków. dziennik.pl, 27 września 2007. [dostęp 12 lipca 2010].
11. ↑ Sprawozdanie stenograficzne z posiedzenia Sejmu III kadencji (86. posiedzenie, 2. dzień, 14 września 2000). [dostęp 26 lutego 2010].
12. ↑ Dominik Zdort: Jak Kwaśniewski namawiał Siwca do parodiowania papieża. rp.pl, 23 września 2000. [dostęp 27 lutego 2010].
13. ↑ Kwaśniewski: W Charkowie piłem alkohol. money.pl, 22 grudnia 2005. [dostęp 27 lutego 2010].
14. ↑ Przemówienie Prezydenta RP wygłoszone przez Aleksandra Kwaśniewskiego w Jedwabnem, podczas uroczystości żałobnych 7 lipca 2001 roku. diapozytyw.pl.
15. ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach żałobnych w Jedwabnem. kwasniewskialeksander.pl, 10 lipca 2001. [dostęp 26 lutego 2010].
16. ↑ Ratyfikacja została dokonana na podstawie upoważnienia Sejmu wyrażonego w ustawie z dnia 17 lutego 1999 r. o ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonego w Waszyngtonie dnia 4 kwietnia 1949 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 13, poz. 111).
17. ↑ Zestawienie aktywności legislacyjnej Prezydentów RP w latach 1995–2009. prezydent.pl. [dostęp 26 lutego 2010].
18. ↑ Wywiad Prezydenta RP dla TVP 1. kwasniewskialeksander.pl, 27 grudnia 2003. [dostęp 27 lutego 2010].
19. ↑ Nie zaśpiewa ani nie zatańczy. wprost.pl, 7 marca 2005. [dostęp 27 lutego 2010].
20. ↑ Sławomir Sikora w serwisie "Ludzie Wprost". [dostęp 26 lutego 2010].
21. ↑ Sobotka uniknie więzienia. rmf24.pl, 16 grudnia 2005. [dostęp 26 lutego 2010].
22. ↑ Aleksander Kwaśniewski zarabia 100 tys. dolarów. bankier.pl, 13 lutego 2007. [dostęp 26 lutego 2010].
23. ↑ Zapis rozmowy Oleksego z Gudzowatym. dziennik.pl, 23 marca 2007. [dostęp 12 lipca 2010].
24. ↑ Kwaśniewski: Oleksy to kretyn i zdrajca. rmf21.pl, 22 marca 2007. [dostęp 27 lutego 2010].
25. ↑ Kwaśniewski zapowiedział swój powrót do krajowej polityki. tvn24.pl, 24 marca 2007. [dostęp 26 lutego 2010].
26. ↑ Kwaśniewski na Ukrainie "niedysponowany". tvn24.pl, 22 września 2007. [dostęp 27 lutego 2010].
27. ↑ Mam prawo robić co chcę. gazeta.pl, 23 września 2007. [dostęp 27 lutego 2010].
28. ↑ "Nie piłem, biorę leki". tvn24.pl, 9 października 2007. [dostęp 27 lutego 2010].
29. ↑ Kwaśniewski: Cierpię na wirusową chorobę z Filipin. gazeta.pl, 10 października 2007. [dostęp 27 lutego 2010].
30. ↑ Wirus filipiński, choroba przenoszona "drogą kropelkową". wp.pl, 21 grudnia 2007. [dostęp 27 lutego 2010].
31. ↑ Wywiad Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego nt. Europejskiej Rady ds. Tolerancji i Pojednania. kwasniewskialeksander.pl, 7 lipca 2008. [dostęp 26 lutego 2010].
32. ↑ Zob. [1], [2] i [3], skany dziennika "Życie" z 22 sierpnia 1997 oraz z 23–24 sierpnia 1997 z artykułami Wczasy Ałganowa i Kwaśniewskiego i Wakacje z agentem, kasprow.pl. [dostęp 26 lutego 2010].
33. ↑ Zob. [4] i [5], skany dziennika "Życie" z 26 sierpnia 1997 ze zdjęciami, kasprow.pl. [dostęp 26 lutego 2010].
34. ↑ Dawne "Życie" musi przeprosić Kwaśniewskiego. gazeta.pl, 12 września 2005. [dostęp 26 lutego 2010].
35. ↑ Kwaśniewski: politykierstwo to koszmar. wyborcza.pl, 26 lutego 2008. [dostęp 26 lutego 2010].
36. ↑ Atheist premier attacks lack of Christianity in EU constitution (ang.). telegraph.co.uk, 4 czerwca 2003. [dostęp 26 lutego 2010].
37. ↑ Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana, Decorato di Gran Cordone (wł.). quirinale. [dostęp 26 lutego 2010].
38. ↑ Seznam vyznamenaných (cz.). hrad.cz. [dostęp 31 stycznia 2010].